Özet:
Biberin tüketim alışkanlığında önemli bir yerinin olması ve Dünya yaş sebze ticaretinde önemli bir yer alması sebebiyle yoğun ıslah çalışmalarına konu olan türler arasındadır. Fakat her sebze türünde olduğu gibi hastalık/zararlı baskısı dayanıklı genetik materyal geliştirme, dolayısıyla dayanıklı hibrit geliştirme, çalışmalarına ivme kazandırmıştır. Mekanik / klasik testlemenin zorlukları nedeniyle de ilgili patojenlere karşı dayanım sağlayan gen(ler)e bağlı moleküler markır kullanımı hızla yaygınlaşmıştır. Hastalık ve zararlılar arasından biber için ilk sırada TMV(Tobacco mosaic virüs) ve TSWV(Tomato Spotted Wilt Virus) gelmektedir. Bu nedenle çalışmada TMV ve TSWV dayanıklılık genleri bakımından açılım gösteren biber populasyonlarında (F2 ve F3) dayanıklı bitkilerin ilgili moleküler markırlar yoluyla tesbiti ve çoklu dayanımlı hatların geliştirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada markır destekli seleksiyon (MAS) yöntemi kullanılmış, 12 adet ticari çeşit(F1 hibrit) 2012 guz sezonunda dikilmiş, kendilenmiş ve F2 tohumları alınmıştır. Açılım gösteren F2 generasyonunda seçilen bitkilerde TMV dayanımı için L3 ve L4 alleleri, ve TSWV dayanımı için de Tsw genlerinin varlığı tespit edilmiştir. F2 generasyonunda seçilen bitkilerin F3 projenilerinde seçilen bitkilerde bu dayanımlar ilgili moleküler markırlar ile takip edilmiştir. Çalışmada TSWV dayanımı için kodominant CAPS markırı SCAC568 kullanılmış, TMV dayanımında; L3 alleli için 189D23M, L4 allelinin amplifikasyonu içinde 060I2END dominant markerları kullanılmıştır. L3 ve L4 dayanımları dominant markırla takip edildiği için F2 popülasyonunda beklenen segregasyon 3:1, Tsw dayanımı ise kodominant markırla takip edildiği için segregasyon 1:2:1 olmuştur. İlgili markır lokuslarının F2 açılımları için kikare(χ2) analizleri yapılmıştır. Kodominant markır beklenen 1:2:1 açılımı göstermiş olmasına rağmen L3 ve L4 lokuslarını temsil eden dominant markırlar beklenen 3:1 açılımından önemli derecede sapma göstermiştir. MAS kullanımının biber ıslahı için önemi ve sonuçları tartışılmıştır.
