Tekirova (Antalya) ofiyolitlerinde yer alan izole daykların petrolojisi, jeokimyası ve petrojenezi

Abstract

İnceleme alanı Batı Toroslarda Antalya ofiyolit naplarının içerisinde bulunan Tekirova ofiyolitlerinde yer almaktadır. Tekirova ofiyolitleri ultramafik tektonitler, ultramafik-mafik kümülatlar, izotropik mafik kayaçlar, levha ve izole dayklardan oluşmaktadır. Bu tez çalışması ile Göynük, Çamyuva, Tekirova beldeleri ile Tekirova-Çıralı-Adrasan sahil şeridinde yer alan ultramafik-mafik kayaçların ve bu kayaçları kesen izole daykların petrografik, petrolojik, jeokimyasal ve petrojenetik özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu tez, Tekirova ofiyolitleri içerisinde yer alan izole dayklar ile ilgili ilk ayrıntılı çalışma olacaktır. Çalışma alanının kuzey bölümünde (Kemer, Göynük ve Çamyuva) yer alan kayaçlar mafik bileşimli ve alterasyonu fazla ve güney bölümündekiler (Tekirova-Çıralı sahil şeridi) ise ultramafik bileşimli ve alterasyonu daha azdır. Güney bölümünde bulunan ultramafik kayaçlarda izole dayklar daha bol orandadır. Ultramafik-mafik kayaçlar ve izole daykların arazi ve petrografik incelemeleri sonucunda; ana kayaçların dünit, klinopiroksenit ve serpantinit bileşiminde, izole daykların ise olivin diyabaz ve diyabaz bileşiminde olduğu belirlenmiştir. Ayrıca XRD ve SEM analiz sonuçlarına göre ise bu tüm kayaçlar içerisinde yer alan birincil ve ikincil minerallerin türleri tespit edilmiştir. Buna göre tüm kayaçlarda ağırlıklı olarak birincil minerallerden olivinlerin genellikle forsterit, klinopiroksenlerin ojit ve diyopsit, plajiyoklazların labrador ve daha az oranda ise manyetit, kromit, spinel, rutil, titanit ve zirkon mineralleri bulunmuştur. İkincil minerallerin ise genellikle lizardit, klinoklor, klinozoisit, kalsit ve smektit olduğu gözlenmiştir. Jeokimyasal analiz sonuçlarına göre ultramafik-mafik ana kayaçlar peridotitik, izole dayklar ise gabroik bileşimlidir. Hem ana kayaçlar hem de dayklar AFM diyagramına göre genellikle toleyitik özellik göstermektedirler. N-MORB normalize multi-element diyagramlarında göre ana kayaçlar ve izole dayklarda genellikle LIL elementlerinde zenginleşme, HFS elementlerinde ise tüketilme gözlenmiştir. Kondrit normalize diyagramında her iki kayaç türünde de, genellikle HRE elementlerine göre LRE elementlerinde çok az tüketilme gözlenmektedir. Petrojenetik incelemelere göre hem ana kayaç hem de izole daykların magma zenginleşmesi sonucu dalma-batma zonunda oluştuğu ve toleyitik bir magmadan türediği belirtilebilir.