Marul bitkisinin verim ve kalitesi üzerine farklı mineralizasyon oranlarına sahip organik uygulamaların etkileri

Abstract

Bu çalışmada, farklı mineralizasyon oranına sahip organik uygulamaların, marul bitkisinin verim ve kalitesi üzerine etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla, organik uygulamalarda organik materyal olarak mantar kompostu, leonardit ve vermikompost 4 dozda (0, 1, 2 ve 4 ton/da atık mantar kompostu için; 0,100,200 ve 300 kg/da leonardit için; 0,50,100 ve 200 kg/da vermikompost için) uygulanmış ve 0, 30 ve 60 gün inkübasyona bırakılmıştır. Serada yürütülen bu çalışma, tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. İnkübasyon dönemleri sonucunda alınan toprak örneklerinde pH, EC, organik C, organik madde, organik P, NH4-N, NO3-N, toplam N, alınabilir P, değişebilir K, Ca, Mg, Na ve alınabilir Fe, Mn, Zn ve Cu analizleri yapılmıştır. Hasat sonrası marul bitkisinde ise verim, baş boyu, kök boğazı çapı, ortalama baş ağırlığı, renk, vitamin C, klorofil a ve b analizleri ile toplam N, P, K, Ca, Mg, Na, Fe, Mn, Zn, Cu, S ve B analizleri yapılmıştır. Deneme sonucunda; inkübasyon süresinin uzamasına bağlı olarak genel olarak toprakların pH, EC, organik P, NO3-N, değişebilir Mg, Ca ve Na içeriklerinin arttığı; organik C, C/N oranı, NH4-N, toplam N, alınabilir P, değişebilir K, alınabilir Zn, Fe, Mn ve Cu içeriklerinin azaldığı belirlenmiştir. İnkübasyon sürelerinin uzamasına bağlı olarak toprakların organik madde içeriğinin 30.günde arttığı, 60.günde ise azaldığı tespit edilmiştir. Artan organik materyal uygulama dozlarına bağlı olarak toprakların pH, EC, organik C, organik madde, organik P, NH4-N, NO3-N, toplam N, alınabilir P, değişebilir K, Ca, Mg ve Na ile alınabilir Zn, Fe ve Mn içeriklerinin genel olarak arttığı; toprakların C/N oranının azaldığı belirlenmiştir. Toprakların alınabilir Cu içeriği üzerine ise organik materyal uygulama dozlarının etkisi önemsiz bulunmuştur. Organik materyal uygulamalarında, inkübasyon sürelerinin uzamasına bağlı olarak marul bitkisinin verim, ortalama baş ağırlığı, kök boğaz çapı, baş boyu, renk, klorofil b, vitamin C, toplam N, Mg, Ca ve Na içeriklerinin arttığı; klorofil a, P, K, Zn, Cu, Fe, Mn, S ve B içeriklerinin azaldığı belirlenmiştir. Artan organik materyal uygulama dozuna bağlı olarak ise marul bitkisinin verim, ortalama baş ağırlığı, kök boğaz çapı, baş boyu, klorofil b, vitamin C, toplam N, P, Na, Zn, Fe ve S içeriklerinin genel olarak arttığı; klorofil a, K, Ca, Mg, Cu, Mn ve B içeriklerinin azaldığı belirlenmiştir. Marul bitkisinin rengi üzerine organik materyal uygulama dozlarının etkisi ise önemsiz bulunmuştur. Organik materyaller içerisinde mantar kompostunun azot ve fosfor mineralizasyon hızı leonardit ve vermikomposta göre daha yüksek olmuştur. Farklı inkübasyon süreleri ve organik materyal uygulama dozlarının etkisi birlikte değerlendirildiğinde; en yüksek verim atık mantar kompostunun 60.günde 4 ton/da (460.28 kg/da) uygulamasında elde edilirken, leonardit uygulamasında 173.02 kg/da ile 30.günde 200 kg/da uygulamasında, vermikompost uygulamasında ise 182.70 kg/da ile 30.günde 200 kg/da uygulamasında elde edilmiştir. Sonuç olarak; kullanılan organik materyallerin içerisinde en iyi verim 60.günde 4 ton/da atık mantar kompostu uygulamasında elde edilmiştir.