Abstract:
Patlıcan dünyada yetiştirilen en önemli sebzelerden biridir. Kök-ur nematodları patlıcanda ciddi verim kayıplarına neden olmaktadır. Dayanıklı patlıcan anaçlarının kullanılması en etkili mücadele yöntemlerinden biridir. Türkiye'de yalnızca kök-ur nematodlarına dayanıklı Solanum torvum (Sw.) olarak adlandırılan patlıcan anacı kullanılmaktadır. Bu nedenle, dayanıklı yeni gen kaynaklarının araştırılması gereklidir. Mi-1 geni taşıyan domates çeşitleri kök-ur nematodlarına karşı mücadelede yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak, virülent kök-ur nematod popülasyonlarına karşı dayanıklılık sağlamamaktadır. Bu nedenle, diğer sebze genotiplerinin virülent kök-ur nematodları popülasyonlarına tepkilerini bilmek entegre mücadele için önemlidir. Bu çalışmada, patlıcan genotiplerinin Meloidogyne incognita'nın avirulent (S6) ve Mi-1 virülent (V14) izolatlarına karşı tepkileri kontrollü iklim koşullar altında araştırılmıştır. Denemede toplam 61 adet patlıcan genotipi kullanılmıştır. Her genotipe ilişkin beş tekerrür, tesadüf parsellerine göre oluşturulmuştur. İki veya dört gerçek yapraklı patlıcan fideleri 1000 adet M. incognita'nın ikinci dönem larvası ile inokule edilmiştir. Bitkiler nematod inokülasyonundan sonra 8 hafta süresince büyüme odasında (16 saatlik fotoperiyod 25 ± 0.5ºC, %65 bağıl nem) tutulmuştur. Daha sonra sökülmüş ve kökleri musluk suyu altında dikkatlice yıkanmıştır. Köklerde oluşan yumurta paketi ve ur sayısı ile her bitkiye ait saksıdan elde edilen 100 g topraktaki ikinci dönem larvalar sayılmıştır. Y-3 (S. aethiopicum), Y-8 (S. integrifolium) ve Y-28 (S. torvum), M. incognita'nın avirulent S6 izolatına karşı dayanıklı bulunmuştur. Y-3 (S. aethioepicum), Y-28 (S. torvum), Y-12 (P-5) ve Y-15 (S. incanum) M. incognita'nın virülent V14 izolatına karşı dayanıklı olduğu belirlenmiştir. Diğer materyaller ise M. incognita'nın avirülent (S6) ve Mi-1 virülent (V14) izolatlarına karşı duyarlı reaksiyon göstermiştir. Ur indeksi skalasına göre dayanıklı olan bitkilerdeki, üreme faktörü değeri 1'den küçük, duyarlı bitkilerde ise beklendiği gibi 1'den büyük tespit edilmiştir. Dayanıklı bulunan genotipler dayanıklılık ıslahı çalışmalarında ve mücadelede kullanılabilecektir.
