Toprakaltı drenaj sistemlerinde ömrünü tamamlamış lastiklerin zarf malzemesi olarak kullanım olanaklarının araştırılması

Abstract

Drenaj, havadar bir bitki kök bölgesi oluşturmak amacıyla fazla suyun çeşitli mühendislik yöntemleriyle toprak yüzeyinden veya kök bölgesinden uzaklaştırılması olarak tanımlanmaktadır. Toprakaltı drenajda hem borulara olan su akışını kolaylaştırmak hem de boru içerisindeki siltasyonu önlemek amacıyla organik ve organik olmayan zarf malzemeleri kullanılmaktadır. Ömrünü tamamlamış taşıt lastikleri, mutlaka değerlendirilmesi gereken önemli bir kauçuk malzeme kaynağıdır. Çeşitli yöntemlerle farklı boyutlara küçültülen atık lastikler değişik disiplinlerde kullanılmaktadır. Ancak bu malzemenin drenajda zarf malzemesi olarak kullanımına ilişkin herhangi bir bulguya rastlanılmamıştır. Bu çalışmada, 10 ve 20 cm kalınlığında ömrünü tamamlamış atık lastiklerden elde edilen farklı boyutlardaki granül malzemenin laboratuvar koşullarında, farklı su yükleri altında, sabit seviyeli permeametre kullanılarak toprak altı drenajda zarf malzemesi olarak kullanılıp kullanılamayacağı 10 cm kalınlığındaki kum-çakıl zarf malzemesi ile karşılaştırılarak test edilmiştir. Çalışma sonucunda, ömrünü tamamlamış lastiklerden elde edilen 20 cm kalınlığındaki granül malzemenin debi ve sediment birikimi yönünden 10 cm kalınlığındaki kum-çakıl zarf malzemesi yerine kullanılabileceği belirlenmiştir. Böylece, hem Ülkemizde her yıl hurdaya çıkan yaklaşık 30 milyon lastik zarf malzemesi olarak değerlendirilerek depolandığı veya yığıldığı yerlerdeki çevre zararlarının önüne geçilmiş olacak hem de drenlerde siltasyon birikimini önleyecek şekilde çevre sorunu yaratmadan yok edilmiş olacaktır.