Otel işletmelerinde üretkenlik karşıtı iş davranışları bağlamında sanal kaytarmanın çözümlenmesi ve değerlendirilmesi

Abstract

Örgütlerin temel amacı karlarını en yüksek seviyeye çıkartmaktır. Bunu sağlamak içinde maliyetlerini kontrol altına alması ve işyerinde israfı en az seviyeye indirmesi gerekmektedir. Ayrıca bunu sağlamanın bir yoluda üretkenlik karşıtı iş davranışlarını en az seviyeye indirmektir. Örgütleri maliyet ve zaman açısından zarara uğratan birçok çalışma yapılmaktadır. Yapılan bu çalışmalar genellikle olumsuz iş davranışları kapsamında değerlendirilmekte ve birçok farklı kavram altında incelenmektedir. Oysa üretkenlik karşıtı iş davranışları birçok olumsuz davranışı kapsayan kendine özgü türleri ve boyutları olan bir yaklaşımdır. Üretimi saptırma, fiziksel ve sözlü saldırı, işini kasıtlı olarak yanlış yapma, hırsızlık yapma, kundaklama, bilinçli olarak geri çekilme (işe gitmemek için bahaneler uydurmak, işe gitmemek, işten erken çıkma, uzun molalar verme vs.) gibi davranışları kapsamaktadır (Doğan ve Kılıç, 2014: 103). Üretkenlik karşıtı iş davranışları örgütsel davranışın karanlık yüzü olarak adlandırılmakta ve sanal kaytarmada üretkenlik karşıtı iş davranışları adı altında incelenmektedir (Varoğlu ve Sığrı, 2013: 624). Sanal kaytarma mesai saatleri içerisinde çalışanların internet, bilgisayar ve akıllı cep telefonlarını kişisel amaçları için kullanmasıdır (Kaplan ve Çetinkaya, 2014: 27). Araştırmacılar sanal kaytarma konusunda ikiye ayrılmaktadır. Kimi araştırmacılar sanal kaytarmanın örgüt için son derece zararlı olduğunu, verimlilik kaybına ve hukuki yaptırımlara sebep olduğunu belirtirken kimi araştırmacılarda sanal kaytarmanın yararlarından stres atmayı sağlamasından, üretkenlik artışından ve sunmuş olduğu eşsiz öğrenme fırsatlarından söz etmektedir (İyigün vd., 2014: 58; Cavusoğlu vd., 2014: 150; Keklik vd., 2015: 130). Sanal kaytarma ile ilgili araştırmalar gün geçtikçe artmasına rağmen ulusal yazında bu konunun yeterince araştırılmadığı saptanmıştır. Bunun sonucunda da bu araştırmada otel çalışanlarının demografik değişkenler açısından sanal kaytarma faaliyetlerinin farklılık gösterip göstermediği saptanarak, otel çalışanların görüşlerine göre sanal kaytarmanın nedenleri hakkında bilgi edinmek ve bu nedenlere bağlı olarak sanal kaytarmanın oteli ve çalışanı nasıl etkilediğini tespit etmek amaçlanmıştır.