Özet:
Gün geçtikçe artan su sıkıntısı ve kuraklık su kaynaklarının daha planlı kullanılmasını gerektirmektedir. Bu bağlamda kaynakların verimli kullanılması açısından içme suyu dağıtım şebekelerinde meydana gelen su kayıplarının da yönetilmesi ve azaltılması gerekmektedir. İçme suyu dağıtım şebekelerinde su kayıpları iki şekilde olabilir. Gerçek kayıplar; şebekede ana borulardan, servis bağlantılarından, depo, hazne vb. noktalardan meydana gelen fiziki kayıplardır. Görünen kayıplar ise sayaç ölçüm hataları, yasa dışı kullanım ve veri aktarım hatalarından meydana gelen fiziksel olarak kayıp olmayan ancak ticari anlamda kayıp olan sudur. Fiziki kayıpları azaltmanın su idarelerine maliyeti vardır. Bu maliyet, kayıp oranını azalttıkça artmaktadır. Su kayıpları arkaplan sızıntısı şeklinde sürekli meydana gelecek ve hiçbir zaman sıfıra indirilemeyecektir. Kayıpları azaltmanın daha fazla ekonomik olmayacağı bir seviye bulunur. Bu seviyeye su kayıplarının ekonomik seviyesi denir. Su kayıplarının ekonomik seviyesi her şebekeye özgü olarak farklılıklar gösterebilir. Bulunulan bölgenin su kaynakları açısından zenginliği, enerji ve kimyasal maliyetleri, altyapı durumu, su basıncı, aktif sızıntı kontrolü maliyeti gibi faktörler etkilidir. Su kayıplarının yönetimi açısından su idarelerinin, şebekeye özgü ekonomik su kayıpları seviyesini tespit etmesi ve kayıplarını bu seviyeye kadar indirmeleri önemlidir. Su kayıplarının ekonomik seviyesi, sızıntıların meydana gelebildiği durumlar için (tespit edilmiş ve tespit edilmemiş sızıntılar ile arkaplan kayıpları) ayrı ayrı hesaplanıp toplanarak bulunur. Kısa dönem ya da uzun dönem için hesap edilebilir. Bu çalışma kapsamında Antalya, Kaleiçi içme suyu dağıtım şebekesi 2015 ve 2016 yılı verileri incelenmiştir. Abone tüketim değerleri, SCADA verileri, su dengesi tablosunda kullanılarak su kayıpları oranı tahmin edilmiştir. Suyun değişken maliyeti, aktif sızıntı kontrolü maliyetleri ve debi verileri ile sızıntıların artış oranı yöntemi kullanılarak su kayıplarının ekonomik seviyesi tahmin edilmiştir. Sonuç olarak su kayıplarının ekonomik seviyesi, mevcut su kayıpları seviyesinden daha düşük çıkmış olup su idaresinin, su kayıplarını ekonomik seviyeye kadar indirmesi teşvik edilmiştir.
