Oral kemoterapi kullanan hastalarda ilaç etkileşimleri riski ve risk düzeyinin uyku, yaşam kalitesine etkisi

Abstract

Amaç: Oral sistemik antikanser ilacı kullanan hastalar aynı zamanda semptom kontrolü ve eşlik eden hastalıklar için çok sayıda ilaç kullanmaktadırlar. Uygulanan tedavilere bağlı olarak ilaç etkileşimi riski artmaktadır. Tanımlayıcı olarak planlanan bu çalışmada hastalarda ilaç-ilaç etkileşimi riskini belirlemek, risk düzeyinin uyku ve yaşam kalitesine etkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırma Haziran-Kasım 2016 tarihleri arasında 120 hastanın katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Veriler; hasta formu, PUKI ve EORTQLQ C-30 ölçekleri kullanılarak elde edilmiştir. Veriler oral sistemik antikanser tedavi kullanımı öncesi ve bir kür kullanım sonrası toplanmıştır ve tüm hastalardan bilgilendirilmiş onam alınmıştır. Oral sistemik antikanser ilaç etkileşimlerinin analizi web tabanlı veri bankası kullanılarak saptanmıştır. Bulgular: Araştırmamızda hastaların yaş ortalaması 57.62±10.68, erkeklerin kadınlara oranı 1.72, kolorektal kanser % 30.83, evre IV hastalık % 62.2, komorbid hastalık varlığı % 53.3, beş ve üzeri çeşit çoklu ilaç kullanımı % 58.8 tespit edilmiştir. Oral sistemik antikanser ilacı ile ilaç-ilaç etkileşimi % 15 olarak saptanmıştır. Tedavi kullanımı sonrası hastalarda uyku kalitesinin, kadınlarda erkeklere oranla istatistiksel olarak farklı olduğu bulunmuştur (p=0,031). Oral sistemik antikanser tedavi ile ilaç etkileşimi olan ve etkileşim olmayan hastalarda uyku latensinin, ilaç etkileşimi olan grupta anlamlı yüksek olduğu saptanmıştır (p=0,004). Oral sistemik antikanser tedavi alan hastalarda ilaç kullanımı öncesi ve sonrası PUKİ ile yaşam kalitesi ölçeğinin alt boyutu semptom skoru ile pozitif korelasyon saptanmıştır (p<0,01). Sonuç: Oral sistemik antikanser tedavi alan hastalarda çoklu ilaç kullanımının ilaç etkileşimleri açısından risk oluşturduğu, uyku ve yaşam kalitesinin etkilendiği saptanmıştır.