Abstract:
Tetranychus urticae Koch. (Acari: Tetranychidae) çok sayıda sebze, meyve, endüstri ve süs bitkisinde ciddi miktarlarda ekonomik kayıplara yol açmaktadır. Gerek ülkemizde gerekse dünya genelinde T. urticae'de akarisitlere direnç halen önemli bir sorundur. Dirençli popülasyonlara karşı "direnç yönetim programları"nın geliştirilmesi önerilmiştir. Direnç yönetiminde ilk olarak, zararlı popülasyonlarının duyarlılık seviyelerinin lokal düzeylerde ortaya çıkarılması gereklidir. Bu çalışmada 2016 yılında Antalya ili Kepez, Aksu, Gazipaşa, Demre, Kumluca ve Serik ilçelerinden alınan 7 farklı T. urticae popülasyonunun abamectin ve bifenazate'a karşı duyarlılık durumu araştırılmıştır. T. urticae popülasyonları 24±1°C sıcaklık, 16:8h (aydınlık: karanlık) şartlarındaki iklim odasında börülce bitkileri (Vigna sinensis L) üzerinde üretilmiştir. Abamectin, yaprak daldırma (IRAC 4 nolu) metodu ile ergin dişiler üzerinde test edilmiştir. Bifenazate, yaprak daldırma (IRAC 3 nolu) metodu ile yumurta evresi üzerinde test edilmiştir. Popülasyonlarda abamectin ve bifenazate için LC50 değerleri sırasıyla 5-10 ve 5.1-40.0 mg(e.m)/l'dir. Popülasyonlarda en yüksek ve en düşük LC50 değerleri oranı (=direnç düzeyi), abamectin ve bifenazate için sırasıyla 2 ve 8 kattır. Popülasyonlarda abamectin için elde edilen LC90 değerleri, 152.9 ile 283.6 mg(e.m)/l arasındadır. Bu değerler abamectin'in tavsiye dozu olan 4.5 mg(e.m)/l'den oldukça yüksektir. Bu sonuçlar, popülasyonların toplandığı lokasyonların tamamında abamectin uygulamalarının mücadele başarısızlıklarına yol açabileceğini göstermektedir. Kumluca1, Altınova, Gazipaşa ve Aksu popülasyonlarında bifenazate için elde edilen LC90 değerleri (73.4-134.5 mg(e.m.)/l ) bifenazate'ın tavsiye dozunun (144 mg(e.m)/l) altındadır. Bifenazate bu populasyonların alındığı lokasyonlarda yüksek etki gösterebilir. Fakat Demre, Kumluca2 ve Serik populasyonlarının alındığı lokasyonlarda bu akarisitin etkisi düşük kalabilir. Çünkü bu popülasyonların bifenazate için LC90 değerleri (156.2-170.2 mg(e.m)/l) söz konusu akarisitin tavsiye dozunun üzerindedir. Gerek bu çalışmada gerekse direnç taramaları üzerinde yapılan önceki çalışmalarda kimyasala dayalı mücadele yönteminin dirençli popülasyonlar yüzünden etkisiz kaldığı görülmektedir. Kültürel, biyolojik ve biyoteknik mücadele gibi entegre mücadele seçenekleri mücadele programlarına dahil edilmelidir. Böylece direnç sorununun hafifletilmesi için ilaç uygulama sıklığı (=seleksiyon baskısı) azaltılabilir.
