Antalya’da devlet ve eşraf ilişkileri (1839-1908)

Abstract

Tanzimat Fermanı'nın ilanını takip eden dönemde Antalya bir dizi huzursuzluğa sahne oldu. Gerçekte bu huzursuzluklar Antalya eşrâfı arasında yaşanacak uzun dönemli iktidar mücadelesinin ilk işaretleriydi. Eşrâfın iktidar mücadelesi şehrin iki hizbe bölündüğü 1853 İhtilâli ile doruk noktasına ulaştı ve bu tarihten itibaren Antalya, sürekli olarak, bir diğerine muhalif iki hizip arasındaki iktidar mücadelesine tanıklık etti. Tanzimat Fermanı'nın ilanı ile II. Meşrutiyet'in ilanı arasında kalan dönemde Antalya'nın siyasi tarihini bu hizip ve fırka mücadeleleri belirledi. Bu çalışmada Antalya'da siyasi hayatın en önemli özelliği olan hizip mücadeleleri, Tanzimat Fermanı'nın ilanından sonra Osmanlı İmparatorluğu'nun taşrada oluşturmaya çalıştığı idari düzen bağlamında ele alınmaktadır. Bu nedenle çalışmada, Tanzimat Fermanı'nın ilanından sonra devlet ve eşrâf arasındaki ilişkilerin özelliklerine değinilmiş, idari reformlar sürecinde Antalya eşrâfının konumu mercek altına alınmıştır. Bununla birlikte, siyasi hayatın çekişmeci niteliğinin, sadece devlet ve taşra toplumu arasındaki ilişkilerin biçimlendirdiği bir kültürün ürünü olduğu düşünülmemektedir. Bu kültürün oluşmasında şehrin tarihi, coğrafi ve beşeri özellikleri de etkili olmuştur. Bu nedenle çalışmada Antalya'nın uzun dönemli tarihine, bu tarih üzerinde belirleyici olan; göçlere, istila ve isyanlara, iklimsel faktörlere, salgınlara ve istikrarsızlıklara da değinilmiştir.