1982 Anayasası’nda Yüksek Seçim Kurulu’nun statüsü ve milletvekilliği seçimlerine etkisi

Abstract

Yüksek Seçim Kurulu (YSK), Türkiye'de yapılan seçimlerin genel yönetim ve denetiminden sorumlu Anayasal bir kuruluştur. 5545 sayılı Milletvekilleri Seçimi Kanunu ile yasal düzeyde, daha sonra 1961 Anayasası ile de anayasal düzeyde düzenlenmiştir. Seçimlerin başlamasından bitimine kadar düzen içinde yürütülmesi amacıyla tüm işlemleri yapma ve seçimlerle ilgili tüm yolsuzlukları, itiraz ve şikayetleri kesin karar bağlama görevi YSK'ya aittir. YSK'nın kararları kesin niteliktedir ve kararlar aleyhine başka bir makama başvurulamaz. Bu çalışmanın ilk bölümünde, YSK'nın oluşumundan önceki dönemde Türkiye Cumhuriyeti'nde yapılan milletvekili seçimleri, sonuçları, partilerin parlamentodaki temsil oranları ve seçimlerin denetimi hakkında bazı bilgiler verilmektedir. Daha sonra YSK'nın kuruluşu, Anayasal statü kazanması ve 1982 Anayasası'ndaki durumu, özellikle statüsü ve kararlarının hukuki niteliği, incelenmektedir. İkinci bölümde, YSK'nın milletvekili seçimi öncesi ve sonrası milletvekilliğine etkileri genel olarak değerlendirilmekte ve demokrasi hayatını etkileyen, aynı zamanda çok şiddetli siyasal tartışmalara yol açan bazı önemli kararların tahlilleri yapılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, seçimlerin adil ve düzenli bir şekilde yapılmasının ve denetlenmesinin 'Hukuk Devleti' ilkesi açısından ne kadar önemli olduğuna işaret etmek, Türkiye'nin siyasi tarihine milletvekili seçimlerinden yola çıkarak ışık tutmak, YSK'nın hukuki niteliği ve Anayasal statüsü hakkında varolan tartışmalar ışığında bir değerlendirme yapmak ve YSK'nın varlığının seçimler açısından ne kadar önemli olduğunu kararlarıyla birlikte ortaya koymaktır.