Öğrenci ve mezun hemşirelerde bilişsel çarpıtmaların, mesleki benlik saygısı ve hemşirelik algısı ile ilişkisinin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma, öğrenci ve mezun hemşirelerin bilişsel çarpıtmalarının, mesleki benlik saygısı ve hemşirelik algısına etkisi ve bu kavramların birbirleriyle olan ilişkilerinin ve bunları etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırma, bir üniversite hastanesinde ve bir sağlık yüksekokulunda yapılmıştır. Araştırmanın evrenini 322 mezun hemşire ve 338 öğrenci hemşire oluşturmuştur. Bu çalışmada "Mesleki Benlik Saygısı Ölçeği" ve "Bilişsel Çarpıtma Ölçeği" olmak üzere iki ölçek "Sosyodemografik Özellikler Soru Formu" ve "Hemşirelik Algısı Formu" olmak üzere iki adet soru formu kullanılmıştır. Bu araştırmada verileri değerlendirmek için tanımlayıcı istatistikler, Mann- Whitney U testi, Krusskall Wallis testi, One Way ANOVA, t testi ve ki kare testi kullanılmıştır. Normalliği değerlendirmek için Kolmogorow- Smirnov Normallik testi, varyans homojenliğini değerlendirmek için de Levene test kullanılmıştır. Mezun hemşire grubunun yaş ortalaması 31.36±6.89, öğrenci hemşire grubunun yaş ortalaması ise 20,99±1.89 olarak saptanmıştır. Öğrenci hemşire grubunun %60.7'si kadın, %39.3'ü ise erkektir. Mezun hemşire grubunun %94.4'ü kadın, %5.6'sı erkektir. Öğrenci hemşirelerde bilişsel çarpıtma ölçeğinin"olumsuz benlik algısı" ve "kendini suçlama" alt boyutlarına ait puan ortalamalarının, mezun hemşirelerde ise "çaresizlik" ve "umutsuzluk" alt boyutlarına ait puan ortalamalarının yüksek olduğu saptanmıştır. Öğrenci ve mezun hemşirelerde bilişsel çarpıtmaların, mesleki benlik saygısını ve hemşirelik algısını etkilediği saptanmıştır. Öğrenci ve mezun hemşireler, hemşirelik kavramını "fedakarlık yapan" temasına ait metaforlara benzetmiştir. Mezun hemşireler hemşireliği "tükenmişlik" ifadeleriyle anlatırken, öğrenci hemşireler "bakım" ifadelerini kullanmıştır. Her iki grup da ikinci bir şans verilse, hemşirelik mesleğini yeniden seçmeyeceğini belirtmiştir ve "mesleğe saygınlık kazandırılmalı" görüşünü ifade etmişlerdir. Öğrenci ve mezun hemşirelerde bilişsel çarpıtmaların varlığı saptandığından farkındalığı artırmak için eğitimler verilmesi ve daha kapsamlı sonuçlara ulaşılabilmesi için aynı konuda kalitatif çalışmaların yapılması önerilmiştir.