Ramazan orucunun futbolcularda vücut kompozisyonu ve bazı fiziksel performans değişkenleri üzerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Ramazan ayı bireylerin inançları gereği gün boyunca yeme ve içme alışkanlıklarından uzak durduğu bir aylık dönemi kapsar. Ramazan ayı boyunca tutulan oruçla birlikte günlük yaşamdaki değişimlerin fiziksel performansın farklı bileşenlerini etkileyip etkilemeyeceği sorusu birçok araştırmaya konu olmuştur. Ramazan süresince antrenman ve müsabaka takviminin devam ettirilebilmesinden dolayı, Ramazan orucunun sportif performans bileşenleri üzerindeki etkileri konusu da önem kazanmaktadır.Buradan hareketle bu çalışmanın amacı, Ramazan orucunun müsabık futbolcularda kısa süreli yüksek şiddetli yüklenmelerde futbola özgü bazı performans değişkenleri ve vücut kompozisyonu üzerine etkisinin değerlendirilmesidir. Bu çalışmaya, Ramazan ayının başından sonuna kadar kendi isteğiyle ara vermeksizin oruçlu olacağını beyan eden 32 futbolcu ve yine kendi isteğiyle aralıksız olarak oruçlu olmayacağını beyan eden 27 futbolcu olmak üzere toplam 59 erkek futbolcu katılmıştır. Araştırma grubunu oluşturan futbolcuların yaşları 15 yıl ile 22 yıl arasında değişmektedir ve deneklerin hepsi en az dört yıl antrenman yaşına sahiptir. Bu araştırma kapsamında, anaerobik güç, anaerobik kapasite ve yorgunluk indeksi değerleri ile birlikte sürat koşusu, futbola özgü çeviklik ve topla çeviklik, aktif ve skuat sıçrama performansları Ramazandan iki hafta önce, Ramazanın ikinci ve dördüncü haftaları ve Ramazandan iki hafta sonra olmak üzere dört farklı test döneminde değerlendirilmiştir. Yine aynı dönemlerde olmak üzere deneklerde vücut ağırlığı, beden kütle indeksi, vücut kompozisyonu ile birlikte, günlük uyku süresi, enerji alım miktarı ve vücut sıvı dengesine yönelik değerlendirmeler yapılmıştır. Yapılan istatistiksel analiz sonucunda, incelenen tüm değişkenlere ait zaman ve grup etkileşimi anlamsız olduğundan (p>0,05), gerek vücut kompozisyonu değişkenlerinde gerekse kısa süreli yüksek şiddetli fiziksel performans değişkenlerinde zamana bağlı değişimlerin oruçlu olan deney ve oruçlu olmayan kontrol gruplarında benzer olduğu bulunmuştur. Buradan hareketle, futbolcularda vücut kompozisyonu ve kısa süreli yüksek şiddetli yüklenmelerde fiziksel performans bileşenlerine ilişkin zamana bağlı değişimlerde Ramazan orucu etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Diğer taraftan, Ramazan öncesi ve Ramazan başlangıcı dönemleri ile karşılaştırıldığında Ramazan sonu veya Ramazan sonrası dönemlerinde birçok performans değişkeninin zamanla birlikte gelişim sergilediği gözlenmiştir. Bu gelişimden antrenman sürecine devam edilmesinin ya da tekrarlanan test protokolleri nedeniyle öğrenme etkisinin sorumlu olabileceği düşünülmektedir.