Üstün zekalı ve üstün yetenekli çocuklarda algılanan sosyal destek düzeyinin benlik saygısına etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı ülkemizde Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Antalya Bilim Sanat Eğitim Merkezi (BİL-SEM) uygulama ve yönetmelikleri kapsamında üstün zekalı ve üstün yetenekli tanısı konmuş ve BİL-SEM'e devam eden 3, 4 ve 5. sınıf öğrencilerinde algılanan sosyal destek düzeyinin, benlik saygısına etkisini incelemektir. Araştırmaya 2012- 2013 eğitim öğretim yılında Antalya Bilim Sanat Merkezinde 3, 4. ve 5. sınıflarda öğrenimine devam 73 öğrenci (32 kız, 41 erkek) katılmıştır. Araştırmada, Morris Rosenberg (1963) tarafından geliştirilen ve Türkçe 'ye uyarlama çalışmaları Çuhadaroğlu (1986) tarafından yapılan Rosenberg Benlik Saygısı Envanterinin Benlik Saygısı Alt Ölçeği ve Yıldırım (2004) tarafından geliştirilen Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ve araştırmacı tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde istatistik paket programlarından SPSS' in 17.0 sürümü kullanılmıştır. Araştırmada Antalya Bilim Sanat Merkezinde 3, 4. ve 5. Sınıflarda eğitim gören üstün zekalı ve üstün yetenekli çocukların algıladıkları sosyal destek puanlarının, benlik saygısı düzeylerini yordayıp yordamadığı regresyon ve varyans analizleri ile test edilmiştir. Araştırma sonucunda üstün zekalı ve üstün yetenekli çocukların aileden algılanan sosyal destek puanları ile genel sosyal destek puanlarına bağlı olarak benlik saygısı düzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu (p<0.03, p<0.04), ancak arkadaştan ve öğretmenden algılanan sosyal destek puanlarına bağlı olarak benlik saygısı düzeyleri arasında anlamlı farklılık olmadığı (p>0.07, p>0.97) görülmüştür. Üstün zekalı ve üstün yetenekli çocukların algıladıkları sosyal destek (aileden, arkadaştan, öğretmenden ve genel) düzeyleri kontrol edilerek cinsiyet, annenin eğitim durumu, babanın eğitim durumu ve ailenin ekonomik durumunun benlik saygısı üzerindeki etkisini incelemek amacıyla yapılan regresyon ve varyans analizleri sonuçlarına göre, aileden, arkadaştan, öğretmenden ve genel algılanan sosyal destek puanlarına göre benlik saygısı düzeyleri arasında cinsiyet açısından anlamlı farklılık olmadığı (p>0.48, p>0.55, p>045, p>0.74); aileden, arkadaştan ve genel algılanan sosyal destek puanlarına göre benlik saygısı düzeyleri arasında annenin eğitim durumu açısından anlamlı farklılık olduğu (p<0.00, p<0.00, p<0.04), öğretmenden algılanan sosyal destek puanlarına göre benlik saygısı düzeyleri arasında annenin eğitim durumu açısından anlamlı farklılık olmadığı (p>0.36); aileden, arkadaştan, öğretmenden ve genel algılanan sosyal destek puanlarına göre benlik saygısı düzeyleri arasında babanın eğitim durumu açısından anlamlı farklılık olmadığı (p>0.55, p>0.27, p>0.71, p>0.85); aileden, arkadaştan ve genel algılanan sosyal destek puanlarına göre benlik saygısı düzeyleri arasında ailenin ekonomik durumunu açısından anlamlı farklılık olduğu ( p<0.03, p<0.01, p<0.03), öğretmenden algılanan sosyal destek puanlarına göre benlik saygısı düzeyleri arasında ailenin ekonomik durumunu açısından anlamlı farklılık olmadığı (p>0.15) bulguları elde edilmiştir. Sonuç olarak, aileden algılanan sosyal destek düzeyinin benlik saygısını etkilediği, arkadaştan ve öğretmenden algılanan sosyal destek düzeyinin benlik saygısını etkilemediği, annenin eğitim durumunun ve ailenin sosyo ekonomik durumunun benlik saygısını etkilediği, cinsiyetin ve babanın eğitim durumunun benlik saygısını etkilemediği bulunmuştur.