İşyerinde arkadaşlık ilişkilerinin temel belirleyicileri ve örgütsel sonuçlar üzerine etkisi

Abstract

Günümüzde işyerinde saklı bir yapı içine bürünmüş olan yakın işyeri arkadaşlıklarının çalışanlar üzerinde bireysel ve örgütsel etkileri aşikardır. İşyerinde yakın arkadaşlık ilişkileri ile ilgili yapılan çalışmalar genellikle arkadaşlıkların bireysel ya da örgütsel sonuçlar üzerine etkisine odaklanmıştır. Kuramsal ve görgül çalışmalarda arkadaşlıkların oluşumu ile ilgili sorulara ilginin düşük düzeyde kaldığı belirlenmektedir. Buradan hareketle işyerinde yakın arkadaşlıkların çalışanlar arasında bireysel faktörlere dayanarak nasıl ya da neden oluşturulduğu sorusu bu tez çalışmasına rehber olmuştur. Bu tez çalışmasının amacı, iş ortamında kurulan yakın arkadaşlık bağlarını oluşturan boyutları ortaya koyacak özgün bir ölçek geliştirmek ve bu ölçek yardımıyla örgütlerin beşeri ve sosyal yönünü oluşturan en önemli dinamiklerden biri olan arkadaşlık ilişkilerinin anlaşılmasını sağlamaktır. Araştırmanın ikinci amacı ise, geliştirilen ölçek yardımıyla arkadaşlık ve işten ayrılma davranışı arasındaki ilişkilerde iş arkadaşlarından algılanan destek, iş arkadaşlarından duyulan memnuniyet, iş tatmini ve örgütsel bağlılık değişkenlerinin aracı rolünün bir bütün olarak ele alınması olarak belirlenmiştir. Bu çalışmada görüşme, açıklayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi ve model testi gibi hem nitel hem de nicel analiz tekniklerinin yer aldığı karma yöntem yaklaşımı izlemiştir. Türkiye'nin en iyi turizm cazibe merkezlerinden biri olan Antalya'da konaklama işletmeleri çalışanları üzerinde yapılan araştırma ile işyerinde yakın arkadaşlıkların boyutları üzerine geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirilmiştir. Geliştirilen işyerinde yakın arkadaşlık ölçeği ile belirlenen örgütsel sonuçlar arasında anlamlı ilişkiler tespit edilmiş; araştırmanın sonuçları yorumlanarak gelecek çalışmalar için bazı yeni soruların ipuçları olabilecek olgulara da dikkat çekilmiştir.