Kuzey kutbunda egemenlik ve çatışma

Abstract

Bu tezde iklim değişikliği ve küresel ısınmanın oluşturacağı olumsuz etkilerden; buzulların erimesine dayalı olarak, günümüzde başlamış ve gelecekte de büyüyerek devam etmesi muhtemel kısıtlı doğal kaynakların kullanımına ilişkin çatışmalar incelenecektir. Çalışmada esas alınan coğrafya, kuzey kutup dairesinin üstünde kalan Arktik bölgesi ve buradaki buzulların erimesi neticesinde bölgenin deniz yatağında bulunan zengin hidrokarbon kaynaklarının kullanımına dair oluşan/ oluşması muhtemel doğal kaynak çatışmasıdır. Bu çatışmanın temelini devletlerin ekonomilerini sürdürebilmek adına kısıtlı kaynakları üzerindeki rekabet oluşturmaktadır. Petrol, gaz vb. enerji kaynakları yenilenebilir enerji kaynakları değildir ve dünyanın belli coğrafyalarında belirli miktarlarda bulunmaktadırlar. Petrol ve doğalgaz ticari değer taşımaya başladığından itibaren yaşanan politik çatışmaların temel kaynaklarından biri haline gelmiştir. Dolayısıyla gelecekte elzem ve kıymetli bir hale gelecek hidrokarbon kaynaklarının arzını elinde bulundurmak devletler için kıyasıya bir yarış ortamı yaratmaktadır. Bölgede yaşam koşullarını mümkün kılacak iklim şartları mevcut olmadığı için günümüze kadar bölgede bilimsel araştırmalar dışında bir faaliyette bulunulmamıştır. Dolayısıyla bu bölgede günümüze kadar hiçbir devlet tekil olarak otorite sahibi olmamıştır. Ancak bölgede buzulların erimeye başlaması Rusya, ABD, Kanada, Danimarka, Norveç gibi hem bölgeye kıyıdaş hem de yeni doğal kaynak arayışı içerisinde olan devletleri, bölgede egemenlik kurmak ve kaynakların kullanım hakkına sahip olmak hususunda alarma geçirmiştir.