Farklı çiftçi koşullarında yetiştirilen güzlük domates (Solanum Lycopersicum) çeşitlerinin verim, kalite ve beslenme durumlarının karşılaştırılması

Abstract

Antalya ilinin Gaziler, Dumanlar, Varsak, Altınova ve Kırcami semtlerinde 12 farklı üretici serasından 5 farklı çeşitin denendiği bu çalışmada 12 farklı seradan 0-20 ve 20-40 cm olmak üzere iki farklı toprak derinliğinden toprak örnekleri, yine aynı seralardan olmak üzere yaprak ve meyve örnekleri alınmıştır. Toprak örneklerinde her iki derinlikte tesktür, CaCO3, organik madde, EC, pH, toplam N, alınabilir P, değişebilir K, Ca, Mg ve Na ile alınabilir Fe, Mn, Zn ve Cu; yaprak örneklerinde ise N, P, K, Ca, Mg, Na, Fe, Mn, Zn ve Cu içerikleri belirlenmiştir. Ayrıca her serada bulunan 5 farklı çeşitden temsili olarak alınan meyve örneklerinde meyve ağırlığı, meyve eni, meyve et rengi ve meyve suyunda suda çözünebilir kuru madde miktarı (SÇKM) tayinleri yapılmıştır. Toprakların büyük bir çoğunluğunun kil, killi tın ve kumlu killi tın bünyeye sahip olduğu, hafif alkali ve alkali reaksiyonlu ve ayrıca bitki gelişimini olumsuz yönde etkileyecek düzeyde kireçli oldukları ve organik madde açısından düşük oldukları tespit edilmiş, bununla birlikte tuzluluk problemi olmadığı belirlenmiştir. Toprakların toplam N ve değişebilir K kapsamları her iki örnekleme derinliğinde de (0–20 ve 20-40 cm) genel olarak iyi; alınabilir P, değişebilir Ca ve Mg kapsamlarının ise oldukça iyi durumda oldukları tespit edilmiştir. Ayrıca değişebilir Na yönünden düşük seviyede bulundukları belirlenmiştir. Mikro element kapsamları dikkate alındığında; alınabilir Fe, Mn, Cu ve Zn yönünden iyi durumda oldukları, bitkilerin makro element kapsamları (Ca ve Mg) genelde iyi durumda olmasına rağmen, N, P ve K' da genelinde noksanlıklar belirlenmiştir. Mikro element içerikleri bakımından özellikle Fe, Mn, yeterli olmasına rağmen Zn ve Cu yönünden noksanlıklar belirlenmiştir. Üretici ortalamalarında; meyve ağırlığı 139.27-161.87 g, meyve çapı 70.56-73.07 mm, meyve sayısı 20.46-26.95 adet/bitki, verim 3.19-3.70 kg/bitki, meyve et rengi ise kroma değerinin 27.52-31.12 ve hue değerinin 48.04-50.89 aralığında değiştiği tespit edilmiştir. Meyve suyundaki SÇKM miktarları % 3.10-4.80, meyve sertliği 1.58-4.99 kg/cm2, TAE % 0.20-0.44,olarak belirlenmiştir. Çalışma kapsamında bitki analiz sonuçları ve hasat sonuçları üreticilerdeki sonuçların ortalamaları incelenmiş ve istatistiksel açıdan farklılıklar belirlenmiştir. Sonuç olarak 12 farklı üretici koşullarında yetiştirilen çeşitlerin yaprak ve meyve besin içeriğine, meyve kalite kriterleri ve bitki başına düşen verim üzerine etkilerinin olduğu tespit edilmiştir. Aynı üretici koşullarında yetiştirilen çeşitlerin dahi farklı yaprak ve meyve beslenme durumları, meyve kalite kriterleri ve bitki başına düşen verimlerinde farklılıklarının ortaya çıkarabileceği tespit edilmiştir. Bu sonuç farklı çeşitlerden elde edilecek olan sonuçların yetiştirildikleri sera koşullarına göre çok değişken olabileceğini göstermektedir. Üreticilerin çeşit tercih ederken, çeşitleri ve kendi koşullarını iyi tanımaları gerektiğini, çeşitlerin ihtiyaçlarına göre uygulamalar yapmaları gerektiğini, ya da üreticilerin koşullarına en uygun çeşiti tercih etmesi ile birlikte kaynakların en etkin bir şekilde kullanılması sağlanabilmektedir. Bu sonuçların, ülke ekonomisine katkısı yönünden büyük önem taşıyacağı düşünülmektedir