Akhamenidler dönemi’nde Perslerin Anadolu’da tapınak ilişkileri

Abstract

Akhamenidlerin genel din politikaları ve egemenlikleri altındaki ülkelerde yereltapınaklarla ilişkileri hakkında günümüze değin çeşitli çalışmalar yapılmış ve giderek artansayıdaki sempozyum, workshop ve monografilerle bu çalışmalara devam edilmektedir.Perslerin Anadolu'daki tapınak ilişkileri ve din politikaları henüz özel bir çalışmanın konusuolarak ele alınmamıştır.Persler Anadolu'yu yaklaşık iki yüzyıl hakimiyetleri altında tutmuşlardır. Bu süre içindeyerli ve Yunan tanrılarıyla tanıştılar ve bu dönem boyunca buradaki tapınaklarla yakınilişkiler kurdular. Bu tez bu ilişkilerin niteliğini araştırmak amacıyla seçilmiştir.Çalışmada temel kaynaklar olarak klasik eserler ve epigrafik belgeler kullanılmıştır. Antikmetinlerde yer alan tapınak ilişkilerine dair anlatımlar tarihsel olaylarla birlikte kronolojik birsıra içinde sunulmuştur. Yazıtlar ayrı bir bölümde incelenmiştir ve yazıtların tartışmalıkonularına ilişkin farklı modern görüşlerin hepsine yer vermeye çalışılmıştır.Antik kaynaklar, Perslerin kimi zaman bazı Yunan tapınaklarını tahrip ettiğini, kimi zamanda bu tapınakları onurlandırdıklarını göstermiştir. Tapınak yakma olayları nadiren savaşlardaya da ayaklanmalar sırasında gerçekleşmiştir. Bu eylemler yakılan tapınaklara karşı misillemeveya cezalandırma amacıyla ortaya çıkmıştır ve Persler bu davranışlarında dinsel bir baskıkurma ya da hoşgörüsüzlük niyeti taşımamışlardır. Bununla beraber, Persler yerli ve Yunantanrılarına adaklar adamışlar ve bu tapınaklarda çeşitli hizmetlerde bulunmuşlardır.Yazıtlar da aynı şekilde, Perslerin yerel kültlerin korunmasına ve gelişmesine katkıdabulunduklarını hatta bu kültleri benimseyip yerel tanrılar için kült merkezleri kurduklarınıgöstermiştir.Özetle, Persler Anadolu'da hiçbir zaman kendi dini inançlarını yerli halk üzerine baskıaracı olarak kullanmamışlar tersine dinsel hoşgörü politikası takip etmişlerdir.