İki aylık bebeklerde iki farklı bölgeye sırayla uygulanan aşıların oluşturduğu ağrıyı azaltmada emzirme yönteminin etkinliği

Abstract

Arastırma, rutin ası uygulaması için getirilen iki aylık saglıklı bebeklere iki farklı bölgeye (sag ve sol vastus lateralis kaslarına) sırayla uygulanan asıların olusturdugu agrıyı azaltmada emzirme yönteminin etkinligini incelemek amacı ile randomize kontrollü deneysel olarak yapılmıstır. Arastırma verileri 1 Temmuz 2012- 25 Kasım 2012 tarihleri arasında Antalya 8l Saglık Müdürlügü 3 nolu Vali Saim Çotur Aile Saglıgı Merkezine ası uygulaması için getirilen 100 bebekten arastırmacı tarafından toplanmıstır. Arastırmada, örneklem grubunun randomizasyonu sistematik rastgele örneklem yöntemi (kapalı zarf yöntemi ile) kullanılarak gerçeklestirilmistir. Ası uygulaması sırasında emzirme yöntemi uygulanan deney grubunu 50, rutin uygulama yapılan kontrol grubunu 50 bebek olusturmustur. Arastırmanın toplam örneklem sayısı 100?dür. Arastırmamızda deney grubu bebeklerin ası uygulaması öncesi 5 dakika, islem sırası ve sonrasında annelerini emmeleri saglanmıstır. Kontrol grubuna ise rutin uygulama dısında hiçbir uygulama yapılmamıstır. Verilerin toplanmasında; bebeklere ait tanıtıcı bilgileri içeren ?Bilgi Formu?, ası uygulaması sırasında olusan agrının fizyolojik belirtilerinden olan oksijen saturasyonu ve kalp atım hızını belirlemek için ?Pulse Oksimetre Cihazı?, ası uygulaması sırasında bebegin aglamalarını ve davranıssal degisikliklerini kaydetmek için ?Kamera (Sony DSC-HC21) Cihazı?, ası uygulaması sırasında bebegin agrıya davranıssal yanıtlarını degerlendirmek için ?Yenidogan-Bebek Agrı Degerlendirme Skalası (Neonatal Infant Pain Scale-NIPS) kullanılmıstır. Arastırma; ilgili kurumlardan, Akdeniz Üniversitesi Saglık Bilimleri Enstitüsü Etik Kurulundan yasal izinler alındıktan sonra uygulanmaya baslanmıstır. Arastırmanın yapıldıgı Aile Saglıgı Merkezinde görev yapan tüm çalısanlara, ası uygulamasını yapan aile saglıgı elemanına ve arastırmaya alınan bebeklerin ebeveynlerine arastırmanın amacı ve uygulaması hakkında gerekli açıklamalar yapılmıstır. Arastırmaya katılan bebeklerin annelerinin onayları sözlü ve yazılı olarak alınmıstır. Arastırmada toplanılan verilerin istatistiksel analizi SPSS (Statistical Package for Social Sciences) 20.0 paket programı kullanılarak yapılmıstır. Arastırma sonuçlarının analizinde; yüzdelik dagılımlar, ortalama, standart sapma, ki-kare testi, cronbach alfa tutarlılık katsayısı, gruplar arası karsılastırmada Independent Sample t testi, ve Mann-Whitney U testi kullanılmıstır. Tüm analizlerde pM 0,05 anlamlı olarak kabul edilmistir. Arastırmada ası uygulaması sırasında emzirme grubunu olusturan bebeklerin kontrol grubuna göre, kalp atım hızlarının düsük, oksijen saturasyonu degerlerinin yüksek ve aglama sürelerinin kısa oldugu belirlenmistir. Tüm bu fizyolojik göstergeler, emzirilen bebeklerin ası uygulaması sırasında daha az agrı hissettiklerini göstermistir. Arastırmada emzirme grubunu olusturan bebeklerin kontrol grubuna göre islem sırası ve sonrasında NIPS puan ortalamalarının düsük oldugu belirlenmistir. Emzirme yönteminin bebeklerde asıya baglı olusan davranıssal degisiklikleri azalttıgı görülmüstür. Arastırmada ası uygulaması sırasında olusan agrıyı azaltmada emzirme yönteminin etkin oldugu belirlenmistir. Bu yöntemin uygulandıgı bebekler ası uygulanması sırasında daha az agrı yasamıslardır.