Özet:
FARKLI DAMAR YATAKLARINDA VE SEGMENTLERİNDE KARBONMONOKSİDİN VASKÜLER TONUSA KATKISI:TANIMLAYICI BİR ÇALIŞMACO, endotelden ve düz kastan salınarak, vasküler tonusun düzenlenmesinden sorumlu önemli bir mediyatör olarak kabul edilmektedir. CO'in, HO-1 ve HO-2 enzimleriyle endojen olarak pek çok damar dokusunda üretildiği bilinse de hangi damar yatağında ne oranda katkısı olduğu ortaya konmamıştır. Tanımlayıcı bir araştırma olarak planlanan bu çalışmanın amacı, CO'in farklı büyüklükteki damar segmentlerinde ve farklı organların damar yataklarında vasküler tonusa katkısını ve CO'in bu damarlarda hangi mekanizma aracılığıyla vazodilatasyona neden olduğunu ortaya koymaktır. Bu amaçlar doğrultusunda çalışmamızda 300-350g ağırlığında 6-8 aylık Wistar Albino sıçanlar kullanıldı. Deney hayvanlarının izole edilen damarları klasik organ banyosu veya telli miyograf düzeneğinde çalışıldı. Çalışılan damar segmentleri olan mezenter (ana mezenter arteri,1-2-3.dalları), renal (renal arter,1-2-3.dalları), gastrokinemius kası (gastrokinemius iletim arteri,1-2. dalları), grasilis kası (femoral arter, musküler dal, grasilis arteri), kalp (koroner, LAD), akciğer (ana pulmoner arter, pulmoner arter, 1. dalı) beyin (pial arter) damar yatakları ve torasik aorta, abdominal aorta endojen ve ekzojen CO yanıtları çalışıldı. Tüm damarların fenilefrin (Phe) ya da seratonine (Ser) verdikleri kasılma yanıtları, HO inhibitörü inkübasyonu öncesi ve sonrasında kaydedilerek endojen üretilen CO'in vasküler tonusa katkısı değerlendirildi. CO donörü (CORM, Tricarbonyldichlororuthenium(II) dimer) kullanılarak ekzojen CO'e verilen gevşeme yanıtları alınmasını takiben, siklik guanozin mono fosfat (cGMP) inhibitörü 1H-[1,2,4]Oxadiazolo[4,3-a] quinox-alin-1-one (ODQ) ve potasyum kanalı inhibitörü tetra etil amonyum (TEA) varlığında alınan CORM yantıları ile CO'in etki mekanizması incelendi. Ayrıca izole edilen damarlardan HO-2 enzim ekspresyonu da western blot analiziyle saptandı. CO torasik ve abdominal aortlar, mezenter, renal, pulmoner, kalp, gastrokinemius kası iletim arterlerinde vasküler tonus düzenlemesine katılırken bu damar yataklarının direnç arterlerinde etki göstermedi. Grasilis kası damar yatağında hiç etkili değilken beyin dokusunda direnç arterlerinde de önemli şekilde tonus düzenlemesine etkili idi. HO-2 enzimi protein düzeyi ile endojen CO'in vasküler tonusa katkısının birbiri ile ilişkili olmadığı gösterildi. CO düz kasta gevşetici etkisini, çoğunlukla çapı yaklaşık olarak 600 ?m den küçük olan arteriyel damarlarda K+ kanalları ile gösterirken, daha büyük çaplı damarlarda ise hem K+ kanalları hem de cGMP aracılığıyla oluşturduğu belirlendi.
