Epilepsili çocuklarda nöbet öz-yeterlilik ölçeği geçerlik ve güvenilirlik çalışması

Abstract

Bu çalışma Epilepsili Çocuklarda Nöbet Öz-Yeterlik Ölçeği (Seizure Self-Efficacy Sacale For Children)?ni Türkçe?ye uyarlayarak, geçerlik ve güvenirliğini belirlemek amacıyla metodolojik olarak planlanmıştır. Araştırmanın evrenini Temmuz 2012-Mart 2013 tarihleri arasında Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Çocuk Nöroloji Polikliniği, Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Nöroloji Polikliniği ve Bursa Dörtçelik Çocuk Hastanesi Çocuk Nöroloji Poliklinikliniği?ne gelen epilepsi hastalığı olan tüm çocuklar oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini ise, araştırmanın gerçekleştirildiği polikliniklerde takip ve tedavi edilen 9-17 yaş grubu, en az 6 aydır epilepsi hastalığı olan, zihinsel yetersizliği ve başka kronik hastalığı olmayan, okula devam eden ve çalışmaya katılmayı kabul eden 166 epilepsi hastalığı olan çocuk oluşturmuştur. Veriler araştırmacı tarafından yüz-yüze görüşme yöntemiyle, Çocuk Tanıtım Formu, Epilepsili Çocuklarda Nöbet Öz-Yeterlik Ölçeği ve Çocuk Depresyon Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Epilepsili Çocuklarda Nöbet Öz-Yeterlik Ölçeği Caplin ve ark. (2002) tarafından epilepsi hastalığı olan çocukların nöbete ilişkin öz-yeterliğini belirlemek amacıyla geliştirilen 15 maddelik, 5?li likert tipinde bir ölçektir. Ölçeğin tüm maddeleri olumlu ve ölçeğin alpha güvenirlik katsayısı 0.93 olarak bildirilmiştir. Ölçeğin dil geçerlik çalışması 6 uzman tarafından yapılmıştır. Ölçeğin kapsam geçerliği için on uzmandan görüş alınmıştır. Uzmanlardan gelen görüşler, ölçeğin maddeleri arasındaki korelasyonun oldukça iyi olduğunu göstermiştir (p=0.000). Açıklayıcı faktör analizi sonucunda toplam varyansı %49.67 olan iki faktörlü bir yapı elde edilmiştir. Ölçeğin iç tutarlığını belirlemek için hesaplanan cronbach alfa katsayısı ölçek toplam puanı için 0.89 olarak bulunmuştur. Güvenirlik çalışmaları kapsamında, ölçeğin iki alt boyutu için sırasıyla 0.98-0.74 değerinde korelasyonlar belirlenmiştir. Test-tekrar test korelasyonları anlamlı düzeyde (p<0.01) ve yüksek (r=0.99) bulunmuştur. Yordama-Kestirim geçerliğinde, Epilepsili Çocuklarda Nöbet Öz-Yeterlik Ölçeği ile Çocuk Depresyon Ölçeği arasındaki korelasyonlar negatif yönde, orta derecede ve istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Epilepsili Çocuklarda Nöbet Öz-Yeterlik Ölçeği?ninTürkçe versiyonundan elde edilen ölçümlerin orijinal ölçek yapısıyla uyumlu, Türk toplumu için geçerli ve güvenilir olduğu bulunmuştur. Ölçeğin, Türk toplumunda epilepsi hastalığı olan çocuklarda kullanılabileceği ve bu çocukların öz-yeterliklerini etkili bir şekilde değerlendirebileceği saptanmıştır.