Antalya/Boğazkent’te Acrocephalus cinsine ait kuş türlerinin göç fenolojilerinin araştırılması

Abstract

Türkiye önemli kuş göç yollarının geçtiği bir bölge olmasına karşın göç hareketleri ile ilgili yapılan çalışmalar son derece sınırlıdır. Türkiye?de halkalama çalışmalarının yaygınlaşmasıyla birlikte son yıllarda ötücü kuş türlerinin göçleriyle ilgili akademik çalışmalar ve farklı araştırmalar yapılmaya başlanmıştır. Bu çalışmada, Acrocephalus cinsine ait dört farklı kuş türünün, Antalya/Boğazkent?teki 2011 yılı sonbahar (15 Ağustos-8 Ekim) ve 2012 ilkbahar (15 Mart-19 Nisan) dönemlerindeki göç hareketleri araştırılmıştır. Araştırmada kuşların yakalanmasında Japon (sis) ağları kullanılmış, yakalanan kuşlar bacak kalınlıklarına göre uygun alüminyum halkalarla halkalanmış; kanat uzunluğu, 3. el uçma tüyü uzunluğu ölçümünde metal cetvel, ağırlık tartımında 0,1 gr hassasiyette Tangent marka elektronik terazi kullanılmıştır, yağ ve kas miktarı da belirlenen kuşlar daha sonra doğaya serbest bırakılmışlardır. Araştırmada, Acrocephalus cinsine ait Büyük kamışçın (Acrocephalus arundinaceus), Çalı kamışçını (A. palustris), Kındıra kamışçını (A. schoenobaenus), Saz kamışçını (A. scirpaceus) türleri yakalanıp halkalanmıştır. Türlerin sonbahar ve ilkbahar göç zamanları belirlenmiş, tür içi eşeysel farklılıkları olup olmadığını belirlemek amacıyla morfometrik ölçümler de (kanat uzunluğu ve 3. el uçma tüyü uzunluğu) alınmış, ağırlık, yağ ve kas durumları ile birlikte göç takvimleri belirlenmiştir. Buna göre; Büyük kamışçın ve Saz kamışçınının Ağustos sonu sonbahar göçlerine başlayıp, Büyük kamışçın Eylül ortasında göçünü sonlandırırken Saz kamışçınının Eylül sonunda göçünü sonlandırdığı tespit edilmiş, Kındıra kamışçınının Ağustos sonu ve Çalı kamışçınının ise Eylül başı göçüne başlayıp, her iki türün de Eylül sonu göçünü sonlandırdığı bulunmuştur. İlkbahar göçünde ise Büyük kamışçın Nisan ayı başında göçüne başlarken Saz kamışçını Mart ayı sonuna doğru başlamakta olup her iki tür Nisan ayı ortalarında göçünü tamamlamaktadır. Ayrıca Büyük kamışçın ve Saz kamışçınında sonbahar ve ilkbahar göç döneminde ağırlıkları bakımından istatistiksel anlamda farklılık olduğu sonucuna varılmıştır. Sonbahar döneminde halkalanan bireylerin ağırlık, yağ ve kas durumlarının ilkbahara kıyasla daha yüksek olduğu görülmüştür. Çalışma süresince Acrocephalus cinsine ait türlerle birlikte toplamda 35 farklı türden 627 bireye `Turkey? halkası takılmıştır.