Yeniçağa gölü’ndeki (Bolu) tatlısu kefali (Squalius cephalus (L., 1758)) ve kadife (Tinca tinca L., 1758) balıkların populasyon dinamiğinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada; Yeniçağa Gölü'nden Mart 2009- Temmuz 2010 tarihleri arasında örneklenen tatlısu kefali (S. cephalus) ve kadife balıklarının (T. tinca) büyüme ve üreme özellikleri ile ölüm oranları incelenmiş, stok büyüklüğünün tahminiyle stoktan en verimli şekilde faydalanılabilmesi için uygun av gücü, ürün ve biyokütle belirlenmiştir. Ayrıca, göl suyunun bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri araştırılmış, göl suyunun balık yaşamı açısından uygunluğu irdelenmiştir. Yeniçağa Gölü'nden örneklenen 729 talısu kefalinin yaşları I-VIII arasında dağılım göstermiş, % 74,9'unun dişi % 25,1'inin ise erkek olduğu, çatal boylarının 12,8 cm ile 34,6 cm arasında, ağırlıklarının ise 31,8 g ile 643,1 g arasında değiştiği saptanmıştır. Tüm bireyler için von Bertalanffy büyüme parametreleri L?= 36,88 cm, W?= 713,01 g, k= 0,248, t0= -1,278 ve b= 3,109 olarak belirlenmiştir. Tüm bireyler için ortalama kondisyon faktörü (KF) 1,48± 0,01 olarak hesaplanmıştır. İlk eşeysel olgunluk boyu dişi ve erkek tatlısu kefali bireylerinde sırasıyla 19,2 cm ve 15,3 cm olarak hesaplanmıştır. Üreme döneminin Nisan-Temmuz ayları arasında olduğu, yumurta çapının 1,29 mm ve ortalama yumurta veriminin 25349 adet/ birey olduğu belirlenmiştir. Toplam ölüm katsayısı (Z) 0,68 yıl-1, doğal ölüm katsayısı (M) 0,50 yıl-1, balıkçılık nedeniyle olan ölümlerin katsayısı (F) 0,18 yıl-1, stok işletme oranı (E) 0,27 yıl-1, yaşama oranı (S) % 50,14 olarak hesaplanmıştır. Yeniçağa Gölü'nden araştırma dönemi boyunca 24209 adet (4800 kg) tatlısu kefalinin avlandığı ve bir av döneminde gölde 108369 adet (16770 kg) tatlısu kefalinin bulunduğu hesaplanmıştır. Yeniçağa Gölü'ndeki tatlısu kefali stoğundan en verimli şekilde yararlanılabilmesi için mevcut av gücünün % 87 artırılmasıyla 5709 kg ürün elde edilebileceği saptanmıştır.Yeniçağa Gölü'nden örneklenen 291 kadife balığının yaşları I-IX arasında dağılım göstermiş, % 60,5'inin dişi ve % 39,5'inin erkek olduğu saptanmıştır. Çatal boyları 10,9 cm ile 41,5 cm arasında, ağırlıkları 24,0 g ile 1127,2 g arasında değişmiştir. Tüm bireyler için von Bertalanffy büyüme parametreleri L?= 44,19 cm, W?= 1304,46 g, k= 0,236, t0= -0,342 ve b= 2,999 olarak belirlenmiştir. Tüm bireyler için ortalama kondisyon faktörü (KF) 1,55± 0,01 olarak bulunmuştur. İlk eşeysel olgunluk boyu dişi ve erkek kadife balığı bireylerinde sırasıyla 21,4 cm ve 19,8 cm olarak hesaplanmıştır. Üreme döneminin Haziran-Temmuz ayları arasında olduğu, yumurta çapının 0,85 mm ve ortalama yumurta veriminin 198249 adet/ birey olduğu belirlenmiştir. Toplam ölüm katsayısı (Z) 0,55 yıl-1, doğal ölüm katsayısı (M) 0,46 yıl-1, balıkçılık nedeniyle olan ölümlerin katsayısı (F) 0,09 yıl-1, stok işletme oranı (E) 0,16 yıl-1, yaşama oranı (S) % 57,86 bulunmuştur. Yeniçağa Gölü'nden araştırma dönemi boyunca 8344 adet (4350 kg) kadife balığının avlandığı, bir av döneminde gölde 130204 adet (43317 kg) kadife balığının bulunduğu hesaplanmıştır. Bu stoktan en verimli şekilde yararlanılabilmesi için mevcut av gücünün % 203 artırılmasıyla 8793 kg ürün elde edilebileceği saptanmıştır.Yeniçağa Gölü'ndeki örnekleme noktalarından elde edilen analiz sonuçlarına göre bazı aylarda amonyum, nitrit ve fosfat değerlerinin yüksek bulunmasına karşın balık yaşamı açısından bir tehlike oluşturmadığı belirlenmiştir.