SERMO MILITARIS IMPERATORIS ANASTASII : Pamphylia - Perge’den ele geçmiş olan Anastasius yazıtı

Abstract

Codexler ve yazıtlar aracılığıyla, imparator Anastasius I'in tahta geçtiğinde (İ.S. 491) Roma- Bizans ordusu bir düzensizlik içinde olduğu ve Anastasius'un bu durumun düzelmesi için çok çalıştığı zaten bilinmektedir. Özellikle askerlerin ücretleri ve terfileri ile ilgilenen kurumlar büyük bir karmaşa ve yozlaşma ile karşı karşıya kalmışlardı. Lejyonlar içerisinde rütbeler ve emeklilikler, mevcut kanunların kötüye kullanılması sonucunda, alınıp satılabilir bir konuma gelmiş ve rüşvet herkes tarafından kabul edilen ve uygulanan apaçık bir mevcudiyete dönüşmüştü. Bazı genç askerler, hiç hak etmediği halde, bir takım düzenler ve bazı memurların keyfiyetiyle kolayca yükselebilmekteydi. Aynı zamanda, kendisini devlet hizmetine adamış olan ve yükselmeyi hak etmiş kıdemli askerler, içinde bulundukları zor koşullar sonucunda, rütbe ve emeklilik haklarını gerektiği gibi kullanamamıştır. Bu haksızlık, onların son zamanlarında ekonomik yönden bunalmalarına ve yoksullaşmalarına neden olmuştur. İmparator Anastasius I (İ.S. 491?518), durumun ciddiyetini kapsamlı bir şekilde ele alan bir edikt yayınlayarak, askeri atamaları, terfileri ve ücretleri yeniden belirleyen bir reform gerçekleştirmiştir. Bu reform Perge'de ele geçmiş olan bir anıtsal yazıtta içerilmektedir. Söz konusu yazıt bu çalışmanın konusunu teşkil etmektedir. Yazıt, Perge akropolisinin güney yamacında, 1974 yılı kazılarında, yaklaşık 800 parça halinde ele geçmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda, yazıtın üç mermer levhadan oluştuğu ve bu levhaların birincisinde imparatorun yasama konuşması, ikincisinde ordu kumandanının emirnamesi, üçüncüsünde de rütbelerine göre asker sayıları, aynî ve nakdî ödemeleri işlenmiştir. Bu levhalar Geç Roma/Erken Bizans ordu tarihine yepyeni bir çehre kazandırmakta ve söz konusu dönemin askeri atamaları, terfileri ve ödemeleri gibi veri eksikliğinden dolayı bugüne kadar gizli kalmış pek çok bilgiyi açıklığa kavuşmaktadır.