Hicaznar (Punica granatum L.cv. Hicaznar) nar çeşidinde değişik uygulamaların güneş yanıklığı üzerine etkilerinin araştırılması

Abstract

Bu çalışma, Hicaznar nar çeşidi meyvelerinde kaolin uygulamaları ile gölgeleme uygulamalarının güneş yanıklığı üzerine etkilerinin belirlenmesi ve güneş yanıklığı olan ve olmayan meyve kabuğundaki anatomik farklılıkların ortaya konması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla çalışma iki bölüm halinde yürütülmüştür. 1. Bölümde öncelikle gölgeleme yapılacak alandaki ağaçlar % 35'lik gölgeleme yapan örtü materyali ile 30 Temmuz tarihinde örtülmüştür. Daha sonra gerek bu alanda gerekse açık alanda %3'lük dozda I. Dönem (KI : 30 Temmuz, 6 Ağustos, 13 Ağustos, 20 Ağustos) , II. Dönem (KII: 6 Ağustos, 13 Ağustos, 20 Ağustos, 27 Ağustos) ve III. Dönem (KIII: 13 Ağustos, 20 Ağustos, 27 Ağustos, 10 Eylül) olmak üzere üç ayrı dönemde başlayan kaolin uygulamaları yapılarak bu uygulamaların güneş yanıklığı üzerine etkileri belirlenmiştir. 2. bölümde güneş yanıklığı olan ve olmayan meyve kabuğundaki anatomik farklılıklar ortaya konulmuştur. Ayrıca deneme arazisinde sıcaklık, nem, solar radyasyon ve ışık miktarları gibi iklim verileri (Mikro metos ag. iklim istasyonu ile) alınarak güneş yanıklığı üzerine olan etkileri araştırılmıştır. Ayrıca uygulamaların meyve kalite kriterleri üzerine etkileri saptanmıştır. Çalışma, 2003-2004 yıllarında, Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nün araştırma arazisinde, Akdeniz Bölgesi'nde üretimi ve ihracatı en fazla olan Hicaznar nar çeşidi üzerinde yürütülmüştür. Laboratuar çalışmaları ise Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Pomoloji Laboratuarı ile Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Bölümü Anatomi Laboratuarı'nda gerçekleştirilmiştir. 1. deneme sonucunda, Hicaznar nar çeşidinde güneş yanıklığını önlemede en etkili yöntemin Kaolin uygulamaları olduğu, kaolin uygulanan meyvelerde SÇKM miktarı ve kırmızı rengin de belirgin bir şekilde arttığı tespit edilmiştir. Kaolin uygulamaları içerisinde ise Kaolin I uygulamalarının güneş yanıklığını azaltmada en etkili uygulama olduğu belirlenmiştir. Yine gölgeleme uygulamalarının kontrole kıyasla güneş yanıklığını önemli derecede azalttığı, ancak nemin yüksek olduğu dönemlerde gölgeleme yapılan alandaki meyvelerde çatlama oranlarının arttığı saptanmıştır. Ayrıca gölgeleme + kaolin uygulamalarının güneş yanıklığını azaltmada sadece gölgeleme uygulamalarından daha etkili olduğu tespit edilmiştir. 2. deneme sonucunda, güneş yanıklığı olan meyve kabuğu ile olmayan meyve kabuğunda önemli anatomik farklılıkların ortaya çıktığı; nar kabuğunda güneş yanıklığının ilk olarak kütikula tabakasında meydana geldiği, böylece kütikular tabakanın dağılmaya başladığı, yine kütikula ile birlikte altındaki epidermis tabakasının da dağıldığı ve parçalandığı, ilerleyen aşamalarda ise parankima hücreleri ile kabuğu meydana getiren diğer birçok hücrenin zarar gördüğü tespit edilmiştir. Yine ışık mikroskop görüntüleri göstermiştir ki; meyve kabuğunda gözle görülür renk değişimi meydana gelmeden önce güneş yanıklığının bir belirtisi olarak; özellikle epidermise yakın hücreler arasında fenolik madde birikimi, hücre duvarı kalınlaşması ve ligninleşmesi gibi birtakım hücresel olaylar ortaya çıkmaktadır. Ayrıca meyvelerdeki güneş yanıklığının görünür belirtileri oluşmadan önce anatomik değişikliklerin başladığı, dolayısıyla uygulamaların buna göre düzenlenmesi gerektiği belirlenmiştir.