Endüstrileşme sürecinde tasarım ve William Morris

Abstract

Sanayi Devrimi 1760 ? 1860 yılları arasında ngiltere'nin zengin demir ocaklarına sahip olması nedeniyle bu ülkede baslamıstır. Buhar makinasının bulunmasıyla baslayan Sanayi Devriminin yaptıgı degisimler sanat alanında da etkili olmustur. Makinanın ön plana geçmesi sanat ve zaanatta'da degisiklikler yaratmıstır ve sanata verilen önem azalmıstır. Öyle ki Gotik üslupta villalar insa edilmis ve eskiye duyulan merak insanların kopya ürünleri almalarına sebep olmustur. Tüm bu kopyalar geleneksel tekniklerle degil fabrikasyon olarak yapılmıstır. Bu da ürünlerin ucuz ve herkesin ulasabilecegi bir halde olmasına sebep olmustur. Oysa ki sanat sadece görsel degildir aynı zamanda duygulara da hitap eder, sadece aklımızı degil sezgilerimizi de etkilemektedir. Bu da karsımızda ki biçimin geometrik olarak belirli bir uyum ve oranda olmasının yanında sanatçının duygularını da yansıtması geregini ortaya koymustur. Diger taraftan soyut sanat matematiksel degildir. Soyut sanat kurallar ve ölçülerle belirlenemez, duygusal bir biçim anlayısına dayanır ve John Ruskin ve William Morris gibi sanatçılar makinanin bu formları meydana getiremeyecegini düsünmektedir. Öte yandan makina günlük hayata girmis hayatı kolaylastırmıstır. Standart ürünlerin mükemmelligine inanan diger sanatçılar Morris gibi sanatçıları ütopik bulmaktadır. Bu sanatçılara göre makina üretiminin temelinde mükemmeliyet vardır. Morris'in amacı halk için halk sanatının olmasını saglamaktır Morris. Sanatla toplumun sosyal yapılarının arasındaki baga daha çok inanır ve Ruskin'in düsüncelerini gelistirerek bunların siyasal yasamda da gerçeklesmesi gerektigine inanmıstır.Aslında makinaya karsı gibi görünse de sonunda o da ılımlı bir hal almıstır. Makinanın insan zekasıyla denetlenebilecegini ve o zaman yarar saglanabilecegini son dönemlerinde dile getirmistir.Sanat ve sosyal hayat arasında iliskiyi modern anlamda kavrayıp teorik ve uygulamayla bir köprü olusturan bir sanatçıdır. Onun bütün bu düsünceleri kendinden sonra gelen bir çok sanatçıyı etkilerken, dünya sanatının dönümü kabul edilen modernizmin temelini olusturur. Birinci Dünya Savasının ardından bu tutum yerini makina ile daha ılımlı olmaya bırakmıstır. Tüm bu reformist hareketler daha sonra ortaya çıkacak olan Bauhaus Okuluna ortam hazırlamıstır. vi Morris ve arkadasları için makina ve onunla ilgili hersey lanetlenecek icatlarken, Walter Gropius ve arkadasları için makine ancak bir araçtır, ve ona karsı degil, onunla birlikte yeni adımlar atılmalıdır. Günümüzde oldukça hızlı gelisen teknolojiyle birlikte, tasarım sorunu güncel bir konu olmaya devam etmektedir ve bu yüzden geçmisteki problemlere bakarak günümüzdeki sorunlara daha dogru yaklasılacaktır.