Türkiye ve Avrupa Birliği gıda kalite ve güvenlik regülasyonları ve yaş meyve - sebze örneği

Abstract

Son yıllarda gelir düzeyi, eğitim ve yaşlı nüfusun artışı ve perakendeciler arasındaki rekabet artışına bağlı tüketici bilinçlenmesi sonucu gıda ürünlerinde öncelikle güvenlik ve buna bağlı kalite kavranılan gündeme gelmiştir. Tüketiciler artık tükettikleri gıdaların nasıl üretildiğini ve güvenli olup olmadığı konusundaki sorularının cevaplarını üreticilerden talep etmektedirler. Bu yüzden bilhassa son yıllarda insan sağlığını tehdit eden gıda kaynaklı tehlikelerin ortaya çıkması (BSE vb.) ülkelerin bu konuda ciddi tedbirler almasına ve gıda ürünleri hakkında birtakım yeni düzenlemeler yapmalarına neden olmuştur. Dünyanın en yüksek gelirli tüketim bölgelerinden biri olan Avrupa Birliği, Türk gıda ürünleri ihracatında önemli bir pazardır. Bu yüzden gıda kalite ve güvenliği konusunda AB pazarının yapmakta olduğu ve gelecekte yapacağı değişimleri takip etmek ve ona göre tedbir almak Türkiye gıda ve tarım ürünleri ihracatı açısından büyük faydalar sağlayacaktır. Uluslar arası düzeyde yapılmış olan anlaşmalarla güvenli, kaliteli ve çevreye zarar vermeyen gıda ticareti kurallarına açıklık getirilmeye çalışılmıştır. Güvenli, kaliteli ve çevreye zarar vermeyen gıda ürünleri ticareti bir takım kalite ve güvenlik sistemlerinin oluşmasına neden olmuştur. Ancak bu şekildeki uluslar arası ölçekli uygulamalar bunlara uyum sağlayamayan ülkeler için tarife dışı engeller durumuna geçmiş ve ticareti engelleyici bir faktör olmuştur. Bu çalışmada, Türkiye'nin gıda ürünleri dışsatımım etkileyecek ve uluslar arası düzeyde önemi olan, Gıda ürünlerinde Kalite ve Güvenlik regülasyonlanmn Avrupa Birliğinde nasıl olduğunu ve bu regülasyonlann Türkiye için Tarife dışı engel olup olmadığı, Antalya ilindeki Yaş Meyve ve Sebze sektörü incelenerek araştırılmıştır. Yaş meyve ve sebze sektörü ihracatında önemli illerden birisi olan Antalya ilindeki ihracatı etkileyen etmenler, sorunlar ve çözüm yollan ihracatçılarla anket yaparak tespit edilmeye çalışılmıştır. Sonuçta önemli potansiyele sahip olan Antalya ilinde yaş meyve-sebze sektörünün en önemli sorunu olan zirai ilaç kalıntı problemini gidermeye yönelik çözüm yollan üretilmiştir. Literatür araştırmasına dayalı olarak yapılan bu çalışmada, gıda ihracatçılannm AB pazarında uygulanmakta olan gıda kalite ve güvenlik regülasyonlanmn neler olduğu, nasıl uygulandığı ve kimlerin bu konuda yetkili olduğu gibi konularda bilgilenilmesi açısından yol gösterici olacaktır.