Akdeniz tarımsal araştırma enstitüsü topraklarının sulama yönünden bazı fiziksel ve hidrolik özellikleri üzerine bir araştırma

Abstract

Bu çalışma, Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü topraklarının önemli fiziksel ve hidrolik özelliklerini belirlemek ve bu özellikler arasındaki ilişkileri saptayarak Enstitü topraklarında çalışacak araştırmacılara temel verileri sunabilmek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla, DSİ tarafından Aşağı Aksu Projesi Aksu Ovası Detaylı Arazi Tasnif Haritasındaki toprak sınıflarına uygun olarak beş ayrı yerde açılan toprak profillerinden bozulmuş ve bozulmamış toprak örnekleri alınmıştır. Arazi ve laboratuvar çalışmalarında elde edilen sonuçlar aşağıdaki şekilde özetlenebilir. Toprakların kil içerikleri % 22.84 ile % 46.48, silt içerikleri % 27.98 ile % 50.28 ve kum içerikleri % 13.52 ile % 35.52 arasında değişmekte olup, topraklar bünye bakımından orta ve ince bünye sınıfa girmektedir. özgül ağırlık değerleri 2.51 ile 2.74; hacim ağırlığı değerleri ise 1.230 ile 1.690 gr/em3 arasında değişiklik göstermektedir. Toprakların özgül ağırlık ve hacim ağırlığı değerlerinden hesaplanan porozite değerleri % 36.70 ile % 51.00 arasında değişmektedir. Gözeneklerin büyüklüklerine göre dağılışı kaba, orta ve ince olmak üzere sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırmaya göre, incelenen örneklerde kaba gözenek hacmi toplam hacmin % 2.70 ile % 20.23, orta gözenek hacmi % 8.82 ile % 17.09 ve ince gözenek hacmi % 14.49 ile % 26.78' ini oluşturmaktadır. Toprakların organik madde içerikleri % 0.765 ile % 2.470 arasında değişmekte olup, toprakların % 58.8'inin organik madde miktarı az, % 41.2'sinin ise orta düzeydedir. Toprakların kireç miktarları % 24.95 ile % 32.66 arasında değişmekte olup, tamamı aşırı kireçli sınıfa girmektedir. Araştırma alanı topraklarının elektriksel iletkenlik değerleri 111.8 micromhos/cm ile 829.6 micromhos/cm arasında olup, buna göre toprakların tamamının toplam tuz yüzdesi 0.00-0.15 arasında değişmektedir. Tuz içeriklerine göre toprakların tamamı tuzsuz toprak sınıfına girmektedir. Toprakların pH değerleri 7.37 ile 8.05 arasında değişmektedir. Topraklar pH değerlerine göre sınıflandırıldığında % 35'i hafif alkali, % 65' i ise orta derecede alkali sınıfına girmektedir. Toprakların sabit infiltrasyon hızları 0.6 cm/saat ile 2.45 cm/saat arasında değişmektedir. infiltrasyon hızlarına göre yapılan sınıflandırmada ise toprakların "orta derecede yavaş" sınıfa girdiği görülmektedir. Farklı emme kuvvetlerinde tutulan su miktarları bünyeye bağlı olarak değişiklik göstermekte olup; tarla kapasitesi ve solma noktası ile kil içeriği arasında pozitif (r=0.77 ve r=0.57), tarla kapasitesi ve solma noktası ile kum içeriği arasında negatif (r=-0.75 ve r=-0.54) bir ilişki bulunmaktadır. Toprakların hidrolik iletkenlikleri, 0.62 cm/saat ile 4.25 cm/saat arasında değişmektedir. Topraklar hidrolik iletkenlik değerlerine göre sınıflandırıldığında, % 65'inin "orta yavaş", % 35'inin ise "orta" geçirgenliğe sahip olduğu görülmektedir.