Özet:
Bu çalışma birkaç yabancı firma tarafından kitlesel üretimleri gerçekleştirilen ve son yıllarda seralarda tozlayıcı olarak kullanımı oldukça yaygınlaşan Bombus terrestris arılarında an sütü ilaveli polen keki ile beslemenin ve diyapoz sonrası ana an ağırlığının koloni gelişimi üzerine olan etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Denemede 69 adedi doğadan toplanan ve 56 adedi ise ticari bir firmadan sağlanan toplam 125 adet ana arı kullanılmıştır. Diyapoz sonrası ağırlıkları tartılan ana anlar bireysel kutulara konulmuş ve oransal nemi % 50 - 60, sıcaklığı 28 - 30 °C ye ayarlanmış yetiştirme ortamında beslemeye alınmışlardır. Ana anların yaklaşık yansı % 10 an sütü ilaveli polen keki ile, geri kalanı ise normal polen keki ile beslenmiştir. Bütün ana an ve kolonilere 1:1 oranında şeker ve su ile hazırlanan şeker şurubu verilmiştir. Deneme süresince kolonilerde, koloni başlangıç zamanı, ilk işçi an çıkış zamanı, birinci, ikinci, ve üçüncü kuluçka döneminde üretilen yumurta gözü (hücresi) ve bunlardan oluşan işçi an sayılan, ikinci ve üçüncü kuluçkaya başlama zamanlan, erkek ve ana an çıkışı ile dönüşüm ve rekabet noktası zamanları, üretilen toplam işçi, erkek ve ana an sayısı, sayısal cinsiyet oranı, elli işçi arıya ulaşma zamanı, polen tüketimi ve koloni ömürleri belirlenmiştir. Ayrıca bu özellikler arasındaki korelasyon katsayıları da hesaplanmıştır. Doğadan toplanan ana anların ağırlığı ortalama 0.79 ± 0.014 gram, ticari firmadan alınan ana arıların ağırlığı ise 0.74 ± 0.012 gram olarak bulunmuştur. Ana arının başlangıç ağırlığının koloni gelişimi üzerine herhangi bir etkisi bulunamamıştır. An sütü katkılı polen keki ile beslenen ana anların hiç biri koloni oluşturamamıştır ve bu kekle beslenen larvalar ergin hale gelemeden ölmüşlerdir. Normal polen keki ile beslenen ana arıların ise % 87' si yumurtlamış ve % 33' ünden pazarlanabilir nitelikte koloniler elde edilmiştir. Ticari firmadan alınan ana arıların oluşturduğu koloniler ortalama 60.8 ± 12.7 adet ana an üretirken doğadan toplanan ana arıların oluşturduğu koloniler hiç ana an üretmemiştir. Ticari firmadan alman ana anların oluşturduğu koloniler daha geç rekabet noktasına girme özelliği göstermişlerdir.
