Spora özgü başarı motivasyonu ile psikolojik ve yapısal özellikler arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Araştırmanın amacı; başarı motivasyonu ile benlik saygısı, sürekli kaygı, ve yapısal özellikler arasındaki ilişkinin ve bu değişkenlerin spor yapma düzeyi ve spor türünden (takım ve bireysel sporlar) etkilenip etkilenmediğinin belirlenmesidir. Ayrıca, başarı motivasyonu ile spor yapma düzeyi arasındaki ilişkinin belirlenmesi, takım ve bireysel sporcular arasındaki basan motivasyonu farkının belirlenmesi de çalışmanın alt amaçlarım oluşturmaktadır. Araştırmaya Akdeniz Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulunda öğrenim gören değişik spor branşlarında spor yapmış ya da yapmakta olan 18-25 yaşlan arasında değişen (21.90±1.87 yıl) 200 erkek Üniversite öğrencisi gönüllü olarak katılmıştır. Deneklere Willis Spora Özgü Başarı Motivasyonu Ölçeği, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği, Spielberger Sürekli Kaygı Envanteri ve Spor Yapma Düzeyi Anketi uygulanmış, yapısal özelliklerinin belirlenmesi için antropometrik ölçümler yapılmıştır. Uygulanan korelasyon analizleri sonucunda, basan gereksinimi (r=-.25) ile başarılı olma güdüsünün (r=.-34) benlik saygısı ile ilişkili olduğu; başarı gereksinimi (r=.30), başarılı olma güdüsü (r=.53) ve güç gösterme güdüsünün (r=.40) bireyin spor yapma düzeyi ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. Tüm parametrelerde spor yapma düzeyi yüksek olanlar lehine anlamlı fark bulunmuştur (p<.05). Ayrıca, başarısızlıktan kaçınma güdüsü ile sürekli kaygı arasında pozitif ilişki olduğu (r=.37), başarısızlıktan kaçınma güdüsü değerlerinde spor yapma düzeyi ve spor türüne göre fark olmadığı belirlenmiştir (p>.05). Bu sonuçlara göre başarısızlıktan kaçınma güdüsü alt ölçeğinin tekrar gözden geçirilmesi gerektiği düşünülmektedir. Benlik saygısı ile sürekli kaygı arasında negatif ilişki olduğu (r=.28), benlik saygısının spor yapma düzeyinden etkilendiği, yüksek spor yapma düzeyine sahip deneklerin daha yüksek benlik saygısı değerleri elde ettiği tespit edilmiştir (p<.05). Bu sonuçlara göre benlik saygısının sporda başarıya ulaşmada etkili bir özellik olduğu düşünülmektedir. Deneklerin yapısal özellikleri ile basan motivasyonu, benlik saygısı ve sürekli kaygı arasında anlamlı ilişki olmadığı belirlenmiştir (p>.05). Başarı motivasyonu, benlik saygısı ve sürekli kaygının bireyin yapısal özelliklerinden etkilenmediği düşünülmektedir. Bu bulgulara göre basan motivasyonu ve benlik saygısı sportif başarıyı olumlu yönde etkilemektedir. Bundan dolayı sporcu seçiminde ve daha sonraki aşamalarda sporcunun bu özelliklerin belirlenmesinin ve geliştirilmesinin önemi ortaya çıkmıştır.