Avrupa Birliği-Ukrayna ilişkilerinde Polonya faktörü

Abstract

Çalışmada 'Tarihsel Kurumsalcılık' yöntemiyle 'Yeni İşlevselcilik' kuramı çerçevesinde AB-Ukrayna ilişkileri ele alınmıştır. Polonya, katalizör konumunu üstlenerek söz konusu ilişkilerde yapıcı bir faktör olarak incelenmiştir. Çalışmanın teorik çerçevesini 2022'ye kadar her iki tarafta AB'ye somut üyelik politikalarının eksikliğinden dolayı 'üyelik olmaksızın bölgesel bütünleşme' modeli tamamlamıştır. 2022'de Ukrayna için AB'ye aday ülke statüsü tanınmıştır ancak üyelik müzakereleri henüz başlatılmadığı gibi 2014'ten başlayarak Ukrayna'nın toprak bütünlüğü de ihlal edilmiştir. 'Tarihsel' bileşeni Ukrayna'nın Orta Avrupa ile ortak geçmişini ifade etmektedir, şöyle ki Magdeburg Hukuku'nun mirasçısı olarak Lublin Birliği (1569), Rönesans ve Reformasyon gibi değişik süreçleri Batı Avrupa ile bir arada atlatmıştır. Buna ek olarak Ukrayna toplumu ve siyaseti Aydınlanma, Romantizm ve Avrupacılık süreçlerinin de etkisi altında kalmış ve Ukrayna söz konusu süreçlerin bir parçası haline gelmiştir. 'Kurumsalcılık' bileşeni Ukrayna'nın AB politikaları ile bağlantısını ifade etmektedir, şöyle ki AB ile Ukrayna arasında AB Hukuku kapsamında Ortaklık ve İşbirliği Antlaşması (PCA) ve Ortaklık Antlaşması (AA) gibi belgeler imzalanmış, AKP (ENP) ve Doğu Ortaklığı (EaP) gibi projeler uygulanmıştır. 'Yeni İşlevselcilik' kuramının bileşenleri, Polonya faktörü ile bir arada AB-Ukrayna ilişkilerini şekillendirmiş ve AB bölgesel bütünleşme sürecinde kendine özgü bir Ukrayna örneği ortaya çıkmıştır.