Tiflis'te kentleşme ve kentsel sorunlar üzerine sosyolojik bir araştırma

Abstract

Küreselleşme çağında insan yaşamında etken rol oynayan kentleşme olgusu modern sosyolojisinde önemli araştırma konularından birisi olmuştur. Dünyada nüfusun yarısından fazlası kentlerde oturmaktadır. Kentte yaşayan insanların sayısı günden güne iç ve dış göçmenler pahasına artış göstermiştir. Kırsal alanlardan gelen göçmenlerle birlikte kentlerde kırsal gündelik yaşam tarzının yayılması da görülmüştür. Bundan dolayı kentlilik bilinci tamamen değişime uğramıştır. Sürekli artan nüfus, kentlerde yeni sosyo-ekonomik veya kültürel sorunların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Küresel dünyanın bir parçası olan Gürcistan'da, hızlı kentleşmenin sonucu olarak farklı sorunların meydana gelmesi gibi benzer eğilimler görülmektedir. Sovyetler Birliği'nden ayrıldıktan sonra, Gürcistan şiddetli sosyo-ekonomik ve siyasi sorunlarla karşı karşıya kalmıştı. Sovyet sosyalist ekonomi modeli-merkez planlama, mülkiyete ve üretim araçlarına devletin egemenliğinin olması durumundan, 1990'lı yıllarda Gürcistan serbest piyasa ekonomisi modeline geçmiştir. Bu süreçte başlanan özelleştirme politikasının olumsuz sonuçları kentte yaşanmıştır. Plansız kentleşme, yoğun inşaatlar, artan nüfus, trafik ve hava kirliliği Tiflis kent peyzajını tamamen değiştirmiştir. Ekonomik krizi ve silahlı çatışmaların yıkıcı sonuçları Tiflis'te son 30 yıl boyunca yaşanmaktadır. Bu nedenlerden dolayı, kentlilik bilincinin anlayışı ve kentsel yaşam tarzı önemli ölçüde değişmiştir. Bu tez çalışması kapsamında Tiflis'te kentleşme ve kentsel sorunlar, kente karşı değerler ve tutumlarının araştırılması amaçlanmıştır. Nicel araştırma yönteminin tercih edildiği bu tez çalışmasında veriler, anket çalışması tekniği ile elde edilmiştir. Olasılığa dayalı basit tesadüf örnekleme kullanarak her iki semtten toplam 700 kişiyle yüz yüze anket uygulaması yapılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen veriler Tiflis kentinin sosyo-demografik özellikleri, sosyo-ekonomik durumu, göç deneyimleri, kentlilik algısı ve aidiyet duygusu, yaşanan mahallesinden memnuniyet düzeyi, kentsel yaşam deneyimler, kentsel sorunları vb. gibi sosyolojik görünümü incelenmiştir.