Ergani ve çevresindeki halk inanışları

Abstract

İnsan var olduğu günden beri inanma ve bir şeyleri kutsal kabul etmeye ihtiyaç duymaktadır. Bu nedenle ilkel ya da modern bütün toplumların bir dine inandığı ve bu din çerçevesinde çeşitli inanışlar geliştirdiği görülmektedir. Halkın benimsediği söz konusu inanışlar birikim olarak geçmişten alınıp yeni inanışlar da dâhil edilerek zenginleşmiş bir şekilde geleceğe aktarılmaktadır. Bazı inanışlar da zamanla terkedilebilmektedir. Halk inanışları kültürde, sanatta, gelenek, görenekler vb. unsurlarda karşımıza çıkabilmektedir. Günlük hayatta örnekleri görülen bu inanışlar özellikle hayatın en önemli geçiş dönemleri olarak kabul edilen doğum, evlenme ve ölüm evrelerinde daha yoğun bir şekilde uygulanmaktadır. Bu çalışmada halk inanışları ile ilgili kavramlar hakkında genel bir bilgi verildi. Konunun daha anlaşılır hale gelebilmesi için Ergani'nin coğrafi ve tarihi yapısı hakkında özet niteliğinde bilgi sunuldu. Ardından insan hayatının en önemli geçiş dönemlerini oluşturan doğum, evlenme ve ölüm evreleri ile ilgili ilçedeki uygulama ve halk inanışları ele alındı. Son olarak da Ergani ve çevresindeki kutsal zaman ve mekânlarla ilgili uygulamalar ve halk inanışlarına yer verildi. Konular ele alınırken yer yer diğer dinlerin mevzuya bakışına da işaret edildi. Neticede kadim bir şehir olan Ergani'nin çeşitli medeniyetlere ve din mensuplarına ev sahipliği yaptığı için halk inanışları açısından zengin bir birikime sahip olduğu, günümüzde ve geçmişte benimsenen dinlerin halk inanışları üzerinde etkilerinin azımsanmayacak derecede büyük olduğu sonucuna ulaşıldı. Çalışma boyunca Dinler Tarihi biliminin araştırma metotlarından biri olan deskriptif metot takip edildi. Bunun yanında, yöredeki halk inanışları araştırılırken gözlem ve kaynak kişilerle görüşme tekniklerine de çokça başvuruldu. Kaynak olarak konu ile ilgili yayımlanmış kitap, dergi, makale vb. dokümanlardan yararlanıldı. Ayrıca internet kaynaklarından da istifade edildi.