Değişen uluslararası dengelerde Atatürk ve İnönü dönemi Türk dış politikası

Abstract

Uluslararası ilişkilerin şekillenmesinde büyük rol oynayan dış politika kavramının temelini milli menfaatler oluşturmaktadır. Dış politikanın amaçları arasında; uluslararası barışa katkı sağlamak, diğer devletlerle ülke çıkarları doğrultusunda ilişki kurmak, komşuluk ilişkilerini geliştirmek sayılabilir. Bu çalışmada, oluşum süreci itibariyle Türkiye Cumhuriyeti'nin Birinci ve İkinci Dünya savaşlarını kapsayacak şekilde karşılaştığı dış politika meseleleri, bu meselelere yaklaşımı, büyük devletlerle olan ilişkileri, geliştirilen ittifaklar ve imzalanan antlaşmalara yer verilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasında önemli katkıları olan ve tarih sahnesine isimlerini yazdıran Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü'nün hem iç politikada hem de dış politikada takip ettikleri siyaset ve gösterdikleri çabalar detaylı bir şekilde kaleme alınmıştır. Bu liderlerin dış politika kararlarını etkileyen ve şekillendiren faktörler arasında devlet içi, bölgesel ve uluslararası dinamikler yer almıştır. Bu dinamikler ise dönemin fikirsel çerçevesi dâhilinde neoklasik realizm yaklaşımları dikkate alınarak analiz edilmiştir. Aynı zamanda uluslararası ortam içerisinde devletlerin birbirlerinden farklı dış politika uygulamalarının nedenleri de kurumsal bir çerçeve ile açıklanmış ve Türkiye'nin belli başlı dış politika kararları üzerinde durulmuştur.