Samanyolu'nda bulunan bazı süpernova kalıntılarının optik dalga boylarında araştırılması

Abstract

Bu çalışmada Samanyolu'nda bulunan ve radyo dalga boylarında keşfedilen süpernova kalıntılarının (SNK) arasından seçilmiş 8 SNK'nın, TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi teleskopları (RTT150 ve T100) kullanılarak optik gözlemleri yapılmıştır. Hα ve [SII] filtreleri kullanılarak yapılan fotometri gözlemleri ile şimdiye dek literatürde optik gözlemine rastlanmayan G107.5−1.5 ve G189.6+3.3 kalıntılarından ilk kez optik ışıma keşfedilmiştir. Optik dalga boyunda daha önce çalışılan G67.7+1.8 kalıntısının güneybatısında yer alan ve kökeni henüz belirlenmemiş bir kaynağın da detaylı gözlemleri ilk kez yapılmıştır. G36.6+2.6, G93.3+6.9, G150.8+3.8, G152.4−2.1 ve G181.1+9.5 kalıntılarından ise verilen poz sürelerinde optik bir ışıma tespit edilememiştir. Hα ve [SII] filtreleri ile morfolojileri (yaygın ve ipliksi) belirlenen SNK'ların, TFOSC (TUG Faint Object Spectrograph and Camera) ile tayfölçüm gözlemleri de yapılmış ve bu tayflarda SNK'larda beklenen Hidrojen Balmer çizgileri; Hβ λ 4861Å, Hα λ 6563Å, ve yasak çizgiler; [O III] λ λ 4959, 5007Å, [N II] λ λ 6548, 6584Å ve [S II] λ λ 6716, 6731Å tespit edilmiştir. Bu çizgilerin akı oranları kullanılarak; ortamın elektron yoğunluğu, şok dalgasının hızı, renk artığı ve yıldızlararası sönümleme katsayısı gibi SNK'nın ve yıldızlararası ortamın bazı fiziksel parametreleri hesaplanmış ve bu değerler teorik değerlerle karşılaştırılmıştır. Ayrıca, T100 teleskobu ile yapılan fotometri gözlemleri ile SNK'lar gibi yaygın ve sönük nesnelerin gözlenebilirlik limitleri de araştırılmış, T100 teleskobunun Samanyolu'nda bulunan SNK gözlemleri için etkin bir şekilde kullanılabileceği gösterilmiştir.