Fasulye (Phaseolus sp.) öz koleksiyonunun fenolojik, morfolojik ve argonomik özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Fasulye hem kuru tanelerinin hem de yeşil meyvelerinin tüketilmesiyle insan beslenmesi için önemli bir yemeklik tane baklagildir. Niğde, Konya, Bitlis, Nevşehir, Karaman, Kayseri ve Aksaray yurdumuzda kuru fasulye tarımının başlıca yapıldığı illerimizdir. Bu çalışmada, yurdumuzun değişik illerinden (Antalya, Karabük, Uşak, Rize, Muğla, Hakkâri, Balıkesir, Samsun, Tunceli ve Burdur) toplanan fasulye yerel çeşitleri bazı tescilli çeşitler (Göynük 98, Yunus 90, Karacaşehir 90, Akman 98, 40 Günlük, Cino, Sarıkız ve Romanica) ile 2020 yılında Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi seralarında fenolojik, morfolojik ve agronomik özelliklerini belirlemek amacıyla yetiştirilmişlerdir. Çalışma sonucunda elde edilen bulgulara göre; fenolojik özelliklerden ilk çiçeklenme gün sayısı için en erkenci genotipler APN 20118, 20119, 20125, 20133 ve 20163 (bodur formlar); APN 20103, 20112, 20115, 20122, 20134, 20156 ve 20166 (sarılıcı formlar) olarak belirlenmiştir. APN 20119, 20125, 20157 ve 20163 (bodur formlar); APN 20105, 20116, 20124, 20127, 20143, 20156 ve 20168 (sarılıcı formlar) genotipleri de erken olgunlaşan genotipler olarak belirlenmiştir. Bununla birlikte önemli agronomik özelliklerden olan tane verimi için, APN 20118, 20119, 20137 ve 20161 (bodur formlar); APN 20105, 20117, 20158, 20164, 20173, 20175 ve 20176 (sarılıcı formlar) genotipleri yüksek verime sahip olmuşlardır. Fasulye öz koleksiyonunda karakterizasyonun yapılmasıyla istenilen özelliklere sahip üstün yerel çeşitlerin ileride yapılacak ıslah çalışmalarında kullanılabileceği öngörülmektedir.