Domates (Solanum lycopersicum L.) üretimindeki külleme hastalık etmenine (Leveillula taurica) karşı kimyasal ve biyolojik ürünlerin etkinliğinin araştırılması

Abstract

Antalya domates üretiminde Türkiye'nin merkezi konumunda olup özellikle kışlık domates üretiminin %60 dan fazlasını tek başına karşılamaktadır. Özellikle sera domates üretimini sınırlayan fungal hastalıklar bulunmaktadır. Bu fungal hastalıklardan en önemlilerinden birisi domates külleme hastalıklarıdır. Domates külleme hastalığına fungal Leveillula taurica neden olmaktadır. Bu çalışmada L. taurica'ya karşı kullanılan kimyasal ve biyolojik preparatların etkinliğini belirlemek ve bu prepartalların biyolojik önemini ortaya koyabilmek adına 2 farklı lokasyonda ve 2 farklı dikim döneminde, toplam 4 deneme kurulmuştur. Bu deneme alanları daha önce külleme hastalık etmeninin yoğun görüldüğü seralar dikkate alınarak Antalya'nın Kumluca ve Muğla'nın Seydikemer ilçesinde 2 adet serada gerçekleştirilmiştir. Deneme alanı toprak ve çevre faktörleri homojen olacak şekilde ve tesadüf blokları deneme desenine göre oluşturulmuştur. Çalışmada domatesterde görülen L. taurica'ya karşı ticari ürünler; Lusen SC 500 20 ml 100 l-1, Activus SC 125 60 ml da-1, Signum WG 60g 100 l-1, Embrelia SC 140 80 ml 100 l-1, Serenade SC 1400 ml da-1, Regalia 125 ml 100 l-1, Prev-Am 200 ml 100 l-1 ve Timorex Gold 200 ml 100 l-1 preparatları kullanılmıştır. Bu preparatlar uygulanmasına ilk hastalık belirtilerinin gözlemlenmesiyle başlanmıştır. Hastalık şiddeti, kontrol parsellerinde en az %20 hastalık olduğunda 0–5 skalasına göre değerlendirilmiştir. Etki sonuçlarına göre fungal L. taurica'ya karşı etkinlikleri sırasıyla Lusen SC 500 (%85.8), Timorex Gold (%79.2), Activus SC 125 (%77.8), Embrelia SC 140 (%74.5), Signum WG (%70.6), Serenade (%43.4), Regalia (%37.5), Prev-Am (%35.3) olarak tespit edilmiştir. Özellikle biyolojik mücadele açısından önemli olan bu çalışmada yüksek etkinlik gösterdiği belirlenen Timorex Gold'un (~%79) yanı sıra Seranade (~43%), Regalia (~38%) ve Prev-Am (~%35) preparatlarının entegre ve karışım dahilinde güvenle külleme hastalığı mücadelesinde kullanılabileceği anlaşılmıştır. Bu preparatlar kimyasal mücadeleye alternatif olabilecek potansiyel biyolojik mücadele preparatları olarak ortaya çıkarılmıştır.