Pamuk üretiminde yabancı otlara karşı herbisit ve alev uygulamalarının etkilerinin araştırılması

Abstract

Gelişim ve üretim sürecindeki ekolojik istekleri nedeniyle dünyanın belirli bölgelerinde yetişebilen pamuk yüksek sosyo-ekonomik etkilere sahip kültür bitkilerinden biridir. Üretim sürecinin her aşamasında insan etkisi ve bitki koruma etmenleri ile de bire bir etkileşimde olan pamuk üretiminin sürdürülebilirliği sosyoekonomik etkilerin de devamlılığı adına önemlidir. Türkiye pamuk üretiminde dünyada altıncı büyük ülkedir. Türkiye'nin tüm biyocoğrafik bölgelerinde (Akdeniz, Avrupa-Sibirya ve İran-Turan) yapılabilen pamuk üretimi hem tarımsal hem de sanayi açıdan ülke kalkınmasına ve insan geçim kaynaklarına ciddi katkılar sağlar. Bu nedenle de ülke içerisinde pamuk üretiminin sürdürülebilirliği için üretimi sınırlayan faktörlerin yönetimi önemlidir. Bu önem dikkate alınarak yürütülen bu çalışma ile Türkiye'de pamuk üretiminde en önemli illerden biri olan Antalya ili pamuk ekiliş alanlarında sorun teşkil eden yabancı otlar konusu ele alınmıştır. Antalya ili pamuk ekim alanlarında görülen yabancı otlar ve bunların popülasyon durumları, alternatif (alevleme) ve kimyasal mücadele yöntemlerine yönelik çalışmalar 2020 yılında survey ve iki farklı lokasyonda tarla denemeleri şeklinde yürütülmüştür. Survey çalışmaları, pamuk yetiştiriciliğinin yoğun olarak yapıldığı Aksu, Serik ve Manavgat ilçelerinde toplam 55 tarlada gerçekleştirilmiştir. Yapılan gözlemler sonucunda 12 familyaya ait 24 yabancı ot türü saptanmıştır. Bunlar içerisinde pembe sarmaşık (Ipomoea triloba L.), topalak (Cyperus rotundus L.), kanyaş (Sorghum halepense (L.) Pers.) ve darıcan (Echinochloa crus-galli (L.) P. Beauv.) öne çıkan türlerdir. Tarla denemeleri Antalya ili Serik ilçesi Belkıs ve Burmahancı mahallelerinde olmak üzere iki lokasyonda yürütülmüştür. Çalışmada; ekim öncesi S-Metolachlor+Benoxacor (MB), çıkış öncesi Fluometuron (F), S-Metolachlor+Terbuthylazine (MT) çıkış sonrası Trifloxysulfuronsodium (TS) aktif maddeli herbisitler tek başına ve Kombine şekilde uygulanmıştır. Alev uygulamaları ise bir ve iki tekrar olmak üzere tatbik edilmiştir. Kontrol parsellerinde herhangi bir uygulama yapılmamıştır. Her iki lokasyondan elde edilen sonuçlara göre bir değerlendirme yapıldığında; alev ve herbisit uygulamalarının genel olarak yabancı otları baskıladığı ve bu etkinin verime de yansıdığı belirlenmiştir. Her iki lokasyonun sezon ortalamaları dikkate alındığında gerek yoğunluk gerekse kaplama alanı bakımından en iyi sonuçlar TS uygulamasının tek başına ve MT ile kombinasyonu ile alev uygulamalarından elde edilmiştir. Yabancı ot biokütlesi dikkate alındığında en iyi sonuç alev-2 uygulamasından elde edilirken bunu TS, alev-1 ve MT+TS uygulamaları takip etmiştir. En yüksek pamuk verimi alev-1 uygulamasından elde edilmiş olup bunu küçük farklarla alev-2 ve MT+TS uygulamaları takip etmiştir. Sonuç olarak denemeye alınan dört farklı aktif madde içerisinde en başarılı sonuçlar Trifloxysulfuronsodium 'un tek başına ve MT ile kombine halde uygulanmasından elde edilirken gerek yabancı ot kontrolü gerekse verim açısından alev uygulamasının oldukça başarılı olduğu ve pamuk yetiştiriciliğinde alevlemenin yabancı ot kontrolünde kimyasal mücadeleye alternatif olabileceği sonucuna varılmıştır.