Tomato Brown Rugose Fruit Virus (TOBRFV) domates bitkisine bulaşması ve sera alet ekipmanları üzerinde aktif kalma süreleri ile ilgili çalışmalar ve eradikasyon işlemleri

Abstract

Ülkemizde domates bitkilerinde üretimi sınırlayan faktörler arasında son birkaç yıldır hızla yaygınlık gösteren ToBRFV, uzak mesafeler arasında tohumla taşınırken kısa mesafeler arasında temasla kolayca yayılabilmektedir. Mekanik temasla kolayca taşınan bir virüs olarak bilinen ToBRFV'nin tohumu enfekte edebilmesi ve tohumla taşınabilir olması ayrıca TMV ve ToMV'ye karşı bitkilerde dayanıklılık sağlayan Tm22 geni ToBRFV'ye karşı dayanıklılık sağlamaması bu virüsün önemini daha da artırmıştır. Bu sebeple ToBRFV'nin domates üretim alanlarına bulaşmasını önlemek için yapılacak çalışmalar çok önemlidir. Bu tez çalışması kapsamında dezenfektanların etkinliğinin belirlenmesi amacıyla iklimlendirme odalarında kontrollü koşullarda ve serada çiftçi koşullarında dezenfektanların etkinliğinin belirlenmesi ile ilgili denemeler yapılmış, yetiştiricilikte sık temas edilen yüzeylerde (plastik, metal, cam vb.) virüsün aktif kalma süreleri belirlenmiştir. Konrollü koşullarda dezenfektanların ToBRFV'ye karşı etkinliğinin değerlendirilmesi çalışmalarında BioconA, Bioxi ve Tsunami gibi dezenfektanlar etkili bulunmuştur. Çitfçi koşullarında dezenfektanların ToBRFV'ye karşı etkinliğinin değerlendirilmesinde ise üstten el pülverizatörleri ile uygulanan dezenfektanlar bulaşmayı geciktirsede deneme sonunda serada bulunan tüm bitkiler %100 ToBRFV bulaşık bulunmuştur. Dezenfektanların sera alet ve ekipmanlarında aktif kalma sürelerinin belirlenmesinde metal yüzeyde aktif kalma süresi 128 saatten fazla aktif kalma yeteneğini korurken en düşük lateks eldiven ve bağlama ipinde 48 saat aktif kaldığı belirlenmiştir.