Eyyubiler Döneminde Eş'Arilik

Abstract

İslam devletlerinin en önemlilerinden biri olan Eyyûbîler kurulduğu tarihten itibaren Eş'arîliği bütün devlet organlarıyla desteklemiş ve farklı coğrafyalara yayılmasında etkili olmuştur. Eyyûbîler, Eş'arîliğin gelişiminde önemli bir role sahip olmasına rağmen bu dönemle ilgili çalışmalar oldukça sınırlıdır. İşte bu durum böyle bir çalışmayı araştırma konusu yapmamıza sevk etmiştir. Eyyûbîler'in Fâtimîler'i ortadan kaldırıp yerine geçmesiyle beraber Eş'arîlik için yeni bir dönem başlamıştır. Eyyûbîler, Eş'arîliği resmi mezhep konumuna getirerek bütün devlet organlarıyla desteklemiştir. Sünnîliğin merkezine yerleştirilen Eş'arîlik, tüm Sünnî fıkıh mezheplerinin de desteğini alarak geniş kitlelere ulaşma imkânı elde etmiştir. Eş'arîliğin Eyyûbî coğrafyasında geniş yayılım alanı bulmasında yöneticilerin katkısı büyük olmakla beraber bu konuda Eş'arî âlimlerin motivasyonu da göz ardı edilemez. Eyyûbîler kurulduğu tarihten itibaren ilmin gelişmesi için ilim adamlarına verdiği koşulsuz destek neticesinde birçok âlimin bu topraklara gelmesini sağlayarak ilim ve kültür havzası oluşturmuştur. Bu âlimler hem yetiştirdiği talebeler hem telif ettiği eserler hem de muhaliflerine karşı verdikleri mücadele ile Eş'arîliğin bu bölgede güç kazanıp taban bulmasında etkili olmuşlardır. Ayrıca Eyyûbî sultanlarının tasavvufa verdiği önem sayesinde Eş'arîlik mutasavvıflar nezdinde kabul görmüş, böylece onların desteğini alan Eş'arîliğin halka indirgenerek yaygınlaşması kolaylaşmıştır. Sonuç olarak bu çalışmamızda Eyyûbîler'in Eş'arîlik çatısı altında Sünnî fıkıh mezheplerine verdiği destekleri, Eş'arîliğin gelişim seyrini, öne çıkan Eş'arî âlimleri, Eş'arîlik ile tasavvuf ilişkisini ve bunların bir sonucu olarak Eyyûbî coğrafyasının mezhep haritasında meydana gelen değişimleri ele almaya gayret ettik.