Etik-estetik üzerinden mimarlık okuması

Abstract

Mimarlık en temel tarifiyle planlama, tasarım, mühendislik, ve inşaatın somut çıktısıdır. Binlerce yıldır etrafımızı şekillendirme biçimimiz, yaşamımızı sürdürdüğümüz mekanları inşa etme sürecidir. İnsanların avcı toplayıcılıktan yerleşik medeniyetlerin üyeleri haline gelmeleri ile birlikte mimarlık doğmuştur. Mimarlığın amacı, insanın yaşamını sürdürebilmesi için çevreyi fonksiyonel biçimde tasarlamasıdır. İnsanın iyi ve doğru yaşama adım atması için ön koşul olan mimarlık, bu açıdan etik bir faaliyet olmanın ilk nedenini temellendir. Bir yapının mimari bir değere sahip olması sadece ihtiyacı karşılaması değil, onun kültürel ve estetik bir değer taşıması anlamına gelir. Mimari eserler diğer sanat yapıtları gibi onu üreten ve deneyimleyen kişilerle birlikte estetik değerlendirmeye ve etik soruşturmaya konu olurlar. Güzel sanatların bir bölümü sayılan plastik sanatlar dalı olan mimarlığın sanat mı, teknik mi yahut her ikisi mi olduğu sorusu çok eskiye dayanan bir tartışma konusudur. Plastik sanatlarda gerçekliğin değil, ideal olanın önemi vardır. Bu sebeple güzel görünümün öne çıkarılması Avrupada'ki görsel sanatların temel prensibi olmuştur. Postmodernizim ile "ne olsa gider" anlayışı "sanat nesnesi" ve sanayi nesnesi" arasındaki çizgiyi belirsizleştirmiş, mimari yapılarda estetik ve ticari kaygıları besleyerek fonksiyonu arka plana atmıştır. Modern mimarlığın diğer mühendislik dallarıyla yakın ilişki içinde olması ve teknolojinin gelişimi sayesinde proje üretim araçlarının büyük ölçüde değişmesi pek çok etik-estetik problemi beraberinde getirmiştir. Mimarideki yetkinliği temsil eden Etik-Estetik Birliğini Biriciklik ve Kitsch yapı örnekleri üzerinden analiz etmek çalışmamıza temel oluşturacaktır. Tasarımlarda işlevsel olmayan ve rastgele görsel çözümler üreten kaotik, kimliksiz ve taklit yapıların kaynağı kitsch estetiğinin mimaride kopya ve intihali meşrulaştırması sorgulanarak olası çözümler sunmak bu tezin amaçları arasındadır.