Abstract:
Glukoz-6-fosfat dehidrogenaz (G-6-PD), birçok hücrede NADPH'ın en önemlikaynağı olan Heksoz Monofosfat şantının ilk ve hız sınırlayıcı basamağını katalizleyen bir enzimdir. G-6-PD yetmezliği, NADPH üretimi kabiliyetinin azalması veya tamamen kaybolması ile sonuçlanan ve çok sık rastlanılan genetik bir bozukluktur. Bu yetmezliğin bir sonucu olarak, eritrosit okside glutatyonu, NADPH bağımlı bir enzim olan Glutatyon redüktaz üzerinden redükte glutatyona çeviremez. Bu X'e bağımlı bozukluk, bakla yenmesini ya da antimalaryal, antipiretik ve analjezikler gibi bazı ilaçların kullanılmasını takip eden hemolitik krize karşı hassasiyetle karakterize edilir. Favizm, ağır G-6-PD yetmezlikli ve genetik olarak hassas vakalarda bakla yenmesi ile tetiklenen akut hemolitik anemidir. Favizm'de gözlenen akut hemolitik kriz sırasında, eritrositte bulunan antioksidan enzim sisteminde birçok değişiklikler meydana geldiği bilinmektedir. Bu değişiklikler sonucunda lipid peroksidasyonunun bir göstergesi olan malondialdehid'de de artış olduğunu gösteren çalışmalar vardır. Fakat, G-6-PD yetmezlikli bireylerde, hemolitik kriz anı dışında eritrositteki antioksidan enzim sistemi ve lipid peroksidasyonunun değişip değişmediğine dair çok az çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmada, G-6-PD yetmezlikli 30 erkek birey ve normal G-6-PD enzim aktivitesine sahip 30 erkek bireyin eritrositleri, yetmezlikli olan bireylerin hemolitik kriz anı dışında, normal yaşam koşullarını sürdürdükleri bir zaman içerisinde çalışıldı. Bu bireylerin eritrosit antioksidan enzim sistemleri ve lipid peroksidasyonları incelendi ve sonuçta G-6-PD yetmezlikli bireylerin hemolitik kriz anı dışında, antioksidan enzim sistemi ve lipid peroksidasyonu açısından normal bireylerden hiçbir farkları olmadığı bulundu. Bu sonuçlara dayanarak şunu söyleyebiliriz: G-6-PD yetmezlikli bireyler, sağlıklarını tehdit edebilecek herhangi bir oksidan stresle karşı karşıya kalmadıkları, bakla yemeyip, bazı antimalaryal, antipiretik ve analjezik ilaçlardan uzak durup kendilerini korudukları müddetçe, normal yaşam koşullarını sürdürebilirler. Çalışmamızın, G-6-PD yetmezlikli bireylerin "G-6-PD yetmezliği ne ölçüde risklidir?" şeklindeki şüphelerini tamamen ortadan kaldıracağı inancındayız.
