Çocuklara ve yetişkinlerle felsefece düşünme yöntemlerinin incelenmesi

Abstract

Matthew Lipman'ın Çocuklar için Felsefe yöntemiyle ortaya çıkan felsefece düşünme etkinliği, yıllar içerisinde değişim ve çeşitlilik göstererek bir alan olarak gelişme göstermiştir. Çocuklarla felsefe yapma fikri, çocukların eğitim hayatlarında daha başarılı olabilecekleri ve mantıksal akıl yürütmeler yapabilmelerinin gerekliliği düşüncesiyle ortaya çıkmıştır. İlerleyen süreç içerisinde alanın gelişim aşamalarından birisi, yetişkinler ile de felsefe yapılabileceği yönünde gelişen fikirdir. Hayatın sorunlarıyla felsefece düşünmeyi unutan yetişkinlerin kendini tanıyabilmesi, değerleri, varoluşsal düşünceleri, iş hayatında yaşanılan etik problemleri ve benzeri durumların değerlendirilmesini hedefleyen bu fikir, alanın yönünü ikiye ayırmıştır. Çocuklarla ve yetişkinlerle yapılan felsefece düşünme etkinliklerinde amaç, felsefenin doğasına geri dönmektir. Felsefece düşünme etkinliğinde bir şey öğretmekten veya ezberletmekten ziyade felsefe yapmanın yolu gösterilir. Günlük hayatta kullanılan kavramların neliği sorgulanırken sunulan varsayımların veya argümanların gerekçelendirilip, temellendirilmesi gerekir. Bu nedenle etkinlik içerisinde sürekli düşünme isteği yaratacak, zihinsel açlığı doyurabilecek soruların sorulması önemlidir. Kümülatif bir şekilde ilerleyen ve gelişen Çocuklarla ve Yetişkinlerle Felsefe alanının özenli ve etkili bir biçimde uygulamasını yapabilmek; tarihsel süreçte farklı ülkelerden yöntemlerinin incelenerek gelişim evrelerinin bilinmesine bağlıdır. Bir diğer ölçütü ise uygulayıcının felsefeye hâkim bir biçimde felsefece düşünebiliyor olması gerekir. Oturumlar sırasında sorulacak sorular belirlenen probleme yönelik felsefece sorulan sorular olmalıdır. Çocuklarla ve Yetişkinlerle Felsefe alanında yöntemler çeşitlenerek, gelişme gösterdikçe oturumlarda kullanılan materyaller de değişim göstermektedir. Çalışmada, materyallerin değişimlerine ve çeşitliliğine yer verilmiştir. Matthew Lipman'ın yönteminde kullanmak üzere yazmış olduğu Harry Stottlemeier's Discovery kitabının bir bölümüne ait çeviri sunulmuştur. Çalışmanın sonunda etkinlik kartı örneği verilmiştir. Etkinlik kartında tartışılan konunun felsefi alt yapısıyla beraber sorulacak sorular yazılmıştır. Türkiye'de yeni gelişen bir alan olan Çocuklarla ve Yetişkinlerle Felsefe'nin doğru bir şekilde yapılabilmesi için yöntem incelemeleri, materyaller örnekleri ve bu materyallerin çevirileri alana katkı sağlamak adına sunulmuştur.