Evlilik, boşanma ve şiddet: evli erkekler üzerinden bir değerlendirme

Abstract

Aile, günümüzde çoğunlukla aşk ve sevgi çerçevesinde kurulmuş yasal bir sözleşmedir ve toplumun en küçük birimidir. Evlilik, farklı cinsten iki kişinin bir ömür boyu hayatı paylaşmaları şeklinde kurgulanmaktadır. Boşanmak ise yine aile içerisindeki sorunların çözümsüz hale geldiği noktada yasal bir haktır. Bu süreçte evliliğin ölene dek sürmek gerektiği düşüncesi işlerliğini yitirmeye başlamıştır. Ancak boşanmanın kabul edilmesi toplumsal bir sorun haline gelmektedir. Çünkü erkek için erkekliğinin sorgulanması ve otoritesinin sarsılması anlamına geldiği büyük bir erkeklik krizine yol açmaktadır. Bu kriz de en basit çözüm yolu olarak öğrenilen şiddeti ve son noktada kadın cinayetlerini ortaya çıkarmaktadır. Bu çalışmanın amacı kadınların boşanma taleplerinin erkeklerde şiddet eğilimini artırıp arttırmadığı ve kadın cinayetlerinde bu talebin etkisinin ayrıntılı olarak sorgulanmasıdır. Tez içerisinde bu durum "boşanma cinayetleri" şeklinde kavramsallaştırılmıştır. Çalışmanın diğer odak noktası ise; evli erkeklerin; toplumsal cinsiyet rolleri, şiddet, kadın cinayetleri ve aile gibi konulara bakış açılarını ortaya koymak ve tartışmaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi tercih edilmiş olup yarı yapılandırılmış görüşme formu ile yüze görüşme gerçekleştirilmiştir. 28 erkek ile 20-40 dakika arasında görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonuçları; toplumsallaşmanın temel kurumu olan ailede şiddeti deneyimleme, "şeylerin düzenine dâhil" görünen cinsler arasındaki bölünme, evliliğin kutsallığı, boşanmanın laneti, erkek şiddeti "teorinin bittiği yerde pratik başlar", kadın cinayetleri "erkeğe sen neden bunu yaptın diye sormuyorlar", boşanma ile hayatın devamı, namus "kadının namusu bi' lekelendiği zaman", kadın-erkek eşitliği "eşitlik diye bişey yoktur" ana temaları ile yorumlanmıştır. Görüşmeler sonunda edinilen bulgulara göre "boşanma cinayetlerinin" altındaki temel sebep erkeklerin yerleşik toplumsal cinsiyet rolleri ve kalıpları çerçevesinde güç ve iktidar odaklı olarak yetiştirilmesidir. Ataerkil toplumsal yapı içinde erkeklere üstün bir konum atfedilmiş ve kadınlar erkeğe bağımlı nesneler şeklinde yetiştirilmiştir. "Boşanma cinayetleri" de bu anlamdaki eril sahipleniciliğin bir sonucu olarak karşımıza çıkabilmektedir.