Kosova'daki Osmanlı dönemi camileri

Abstract

Bu çalışmada, günümüz Kosova topraklarından 1389 Kosova Savaşı ile Osmanlı hâkimiyetine girdiği ve 30 Mayıs 1913 Londra Antlaşması ile hâkimiyetinin son bulduğu süreç içerisinde, Osmanlı'nın Kosova'da inşa ettirdiği ve özgünlüğünü büyük ölçüde yitirmemiş camilerin tespiti yapılmaya çalışılmıştır. Tez konusunun belirlenmesi aşamasında Kosova'da Osmanlı Dönemi'nde inşa edilmiş tüm camilerin tespitinin yapılması amaçlanmıştır. Ancak arazi çalışması esnasında özellikle son 22 yılda eserlerin birçoğunun yok olduğu ya da yerlerinde yenilerinin inşa ettirildiği anlaşılmaktadır. Bununla birlikte arşiv kaynakları detaylı incelendiğinde Kosova'da Osmanlı Dönemi'nde inşa edilen yapı sayısının, bilinen yapı sayısından çok daha fazla olduğu, ancak bölgenin sürekli istila, savaş, göç gibi olaylara maruz kalması ya da doğal afetler sebebiyle yok oldukları anlaşılmaktadır. Çalışmamız esnasında Kosova'da Osmanlı Dönemi'nde inşa edildiği belirtilen 350'den fazla cami ismine ulaşılmıştır. Ancak arazi çalışmamız esnasında maalesef bu yapılardan yalnızca 88 adedinin özgün hallerini büyük ölçüde koruyarak günümüze ulaştığı tespit edilmiştir. Kosova'da yer alan camilerin tamamını tüm yönleriyle değerlendirerek ele alan bir çalışma henüz yapılmamıştır. Bu çalışmanın diğer bir önemi ise günümüze ulaşan eserlerimizin 1389-1913 tarihleri arasındaki süreçte inşa edilen camilerin geçirdiği gelişim ve değişiminin kronolojik olarak ortaya konularak yapıların tüm yönleriyle detaylı incelemeleri yapılmış olmasıdır. Bu sayede günümüze ulaşan eserlerin bugünkü özellikleri incelenerek ortaya konulan verilerin gelecek nesillere aktarılmasına katkı sağlayacağını ümit etmekteyiz.