Hıyar bitkisinde külleme hastalığına karşı dayanıklılık mekanizmalarının araştırılması

Abstract

Küllemeler hıyarda, önemli verim ve kalite kayıplarına neden olmaktadır ve bu hastalık Podosphaera xanthii fungal etmeni tarafından meydana gelmektedir. Küllemeye karşı dayanıklı ve tolerant çeşitlerin geliştirilmesi, bu hastalık ile mücadelede en etkili ve çevre dostu yöntemdir. Küllemeye karşı dayanıklılık mekanizmalarının bilinmesi, dayanıklı çeşitlerin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır. Bu mekanizmaların belirlenmesi amacı ile, küllemeye karşı dayanıklı Meltem çeşidi, tolerant VT18 hattı ve hassas yerel çeşit Çamlıca'dan DNA ve RNA'lar izole edilmiştir. PCR ve RT-PCR ile külleme etmenine karşı farklı reaksiyonlar veren bu bitkilerin sahip oldukları mekanizmalar araştırılmıştır. Çalışma sonucunda, bitkilerde bulunan farklı genlerin, farklı savunma mekanizmalarında pozitif ve negatif regülatör olarak görev aldıkları bulunmuştur. Küllemeye karşı verdikleri yanıtların bu nedenle farklı olduğu anlaşılmıştır. Daha önceki çalışmalarda, hıyarda külleme etmenine karşı duyarlılığı arttırdığı belirlenen MLO1, MLO8 ve MLO11 genleri üzerinde, CRISPR/Cas9 yöntemi ile mutasyon meydana getirilerek, MLO-mutant bitkiler elde edilmiştir. Bu bitkiler, gelecek çalışmalarda küllemeye karşı savunma mekanizmaları ile ilgili çalışmalarda, dayanıklı hıyar hattı olarak kullanılacaktır.