Akdeniz ve Ege bölgesinde yetiştirilen buğdaylarda sarı pas (Puccinia striiformis f. sp. tritici) ırklarının belirlenmesi

Abstract

Puccinia striiformis f. sp. tritici (Pst)'nin neden olduğu sarı pas, buğdayın en önemli hastalıklarından birisidir. Bu çalışmada, 2018 ve 2019 üretim sezonlarında Akdeniz ve Ege bölgelerinde buğday yetiştirilen alanlardan Pst izolatları toplanmıştır. Her iki bölgeden toplanan Pst izolatlarının virülensliklerini belirlemek ve SSR primerleri ile izolatlar arasındaki genetik farklılığı ortaya koymak amacıyla bu çalışma gerçekleştirilmiştir. Virülens testi sonuçlarına göre, izolatların çoğunun dayanıklılık genleri üzerinde farklı virülenslik frekansına Yr6 (%100), Yr9 (%84), Yr7 (%78), Yr1 (%50), Yr8 (%50), Yr43 (%47), YrSp (%41) Yr17 (%38), Yr27 (%31), Yr10 (%25), Yr24 (%22), Yr32 (%22), Yr44 (%6) ve YrTr1 (%6) sahip oldukları belirlenmiş ve izolatlar 6 virülens grup (VG) içinde kümelenmiştir. Tüm izolatların sadece Yr5 ve Yr15'e karşı avirülent olduğu saptanmıştır. Ayrıca, izolatlar genotipik verilere göre 4 moleküler grupta (MG) kümelenmiş ve Ege bölgesindeki izolatlar tüm MG'ler içinde yer alırken, Akdeniz bölgesindeki izolatlar üç MG'de (MG1, MG2 ve MG3) bulunmaktadır. Bunlara ek olarak, moleküler varyans analizi sonuçları, izolatlar arasındaki genetik varyasyon %52.20 (p= 0.001) ve bölgeler içindeki izolatlar arasında %33.13 (p= 0.001) olarak hesaplanmıştır. Ancak, bölgeler arasındaki %14.66'lık genetik varyasyon (p= 0.129) istatistiksel açıdan önemli değildir. Virülens testleri ve genotipik verilere göre her iki bölgeninde karışık Pst yapısına sahip olduğunu ve bölgeler arasındaki göçün fazla olduğunu göstermektedir. Elde edilen sonuçlar, Pst'ye karşı dayanıklılık için yürütülen buğday ıslah programlarına katkı sağlayacak ve popülasyon yapısı ile patojen hareketinin anlaşılmasına yardımcı olacaktır.