Çok kriterli karar verme analizi kullanılarak CBS tabanlı güneş tarlası yer seçimi: Antalya ili örneği

Abstract

Küresel iklim değişikliği, çevre sorunlarındaki hızlı artış, fosil kökenli kaynakların sınırlı olması ve dünya nüfusunda meydana gelen yükseliş ivmesi, mevcut kaynaklar üzerindeki baskıyı arttırmakta ve bu kaynakların sürdürülebilir kullanımı zorunlu kılmaktadır. Özellikle enerji kapsamında yeni ve yenilenebilir kaynaklara yönelim ülkelerin öncelikli hedefleri haline gelmektedir. Bu çalışmada, sürdürülebilirlik esasına dayalı olarak yenilenebilir kaynakların başında gelen güneş enerjisinden yerel ölçekte yararlanabilmek üzere güneş enerji tarlalarına uygun yerlerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın ana materyali olan Antalya ilinin seçiminde, bölgedeki yüksek güneşlenme süresi, güneşli gün sayısı, güneş radyasyonu miktarı gibi iklimsel verilerin yanında kentteki artan nüfusa karşılık enerjiye olan ihtiyacın da artması, yıl boyu yaşayan kent kimliğine sahip olması, sabit nüfus yanında hareketli nüfusun yoğun olması gibi sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel yapı da etkili olmuştur. Bu kapsamda öncelikle konu ile ilgili yasal, yönetsel ve idari mevzuat incelenmiş, literatür verileri ile uzman görüşleri doğrultusunda bir çerçeve oluşturulmuştur. En uygun yerlerin belirlenebilmesi için uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri teknolojileri kullanılmış, çok kriterli karar verme analizi ile uygun yer seçiminde etkili olduğu çıkarımında bulunulan birçok kriter birlikte analiz edilmiştir. Çalışma sonunda elde edilen bulgular, Antalya il bütününde güneş enerji tarlaları için çok yüksek bir potansiyel olduğunu göstermiştir. Özellikle Kaş, Elmalı, Korkuteli, İbradı, Akseki, Gündoğmuş ve Alanya'nın belirli kısımlarında güneş tarlasına uygun yerlerin yoğunluğu dikkat çekmiştir. Bunun yanında, kıyı kesimlerinde de belirli bölgelerde uygun yerler tespit edilmiş, çalışma sonucu elde edilen uygunluk haritalarına istinaden yapılan arazi çalışmaları ile de tespit edilen yerler için kontroller gerçekleştirilmiş ve büyük oranda doğruluk değerlendirmesi yapılmıştır. Bu çalışmanın güncel teknolojiler kullanılarak güneş enerjisinden en verimli şekilde yararlanılabilmesi için ülke ölçeğinde ulaşılması gereken hedeflere yardımcı olacağı vurgulanmaktadır. Çalışma sonuçlarının, enerjiye yönelik politikaların düzenlenmesi, yasal ve yönetsel altyapının hazırlanması, bölgesel ölçekte yer seçimlerinin belirlenmesi, yerel ölçekte hassas yer seçimleri, teknik altyapının düzenlenmesi, konuya yönelik farkındalığın arttırılması kapsamında merkezi ve yerel yönetimlere yardımcı olacağı öngörülmektedir.