Akdeniz ve Ege bölgesinde yetişen bazı mersin (Myrtus communis L.) genotiplerinin morfolojik ve moleküler karakterizasyonu

Abstract

Mersin (Myrtus communis L.) Akdeniz bölgesinde yetişen çalı formunda, herdem yeşil, tıbbi ve aromatik bir bitkidir. Ülkemizde de Akdeniz ikliminin hâkim olduğu sahil kesimlerinde yetişmektedir. Yeni çeşitlerin geliştirilmesi genetik çeşitliliğin yüksek olduğu gen kaynaklarının korunması ile mümkün olabilir. Genetik çeşitlilik ıslah çalışmalarının amacına hizmet eden en önemli unsurdur ve hastalık ve zararlılara dayanıklılık genleri genellikle yabani olarak doğada yetişen genotiplerde bulunmaktadır. Moleküler yöntemler sayesinde genetik çeşitlilik belirlenerek yeni genetik kaynaklara yer açılmakta böylece ıslah programları için genetik çeşitlilik açısından zengin gen havuzları oluşturulmaktadır Bu çalışmada Türkiye'nin Ege ve Akdeniz Bölgelerinden toplanan 49 mersin (Myrtus communis L.) genotipinin morfolojik ve moleküler analizleri yapılarak genetik çeşitliliğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Morfolojik olarak meyve ağırlığı, boyu, eni, tohum sayısı, tohum ağırlığı, meyve eti ağırlığı, yaprak eni ve boyu ölçülmüştür. Çalışmada meyve ağırlığı 0.06-1.28g, meyve boyu 6.45-16.23mm, meyve eni 4.17-13.08 mm, tohum sayısı 2.2-24.4, tohum ağırlığı 0.02-0.23g, meyve eti ağırlığı 0.03-1.04 g, yaprak boyu 10.36-32.85mm, yaprak eni 5.5-14.34 mm arasında değiştiği belirlenmiştir. Moleküler karakterizasyon için SSR (Simple Sequence Repeat/ Basit Tekrarlı Diziler veya Mikrosatelitler) ve iPBS (Primer arası bağlanma yeri) primerleri kullanılmıştır. Oniki iPBS primeri ile yapılan PCR amplifikasyonu sonucunda toplamda 135 adet bant elde edilmiş ve bunlardan 80 adet tanesi polimorfik olarak skorlanmıştır. Oniki SSR primeri ile yapılan PCR sonucunda da toplamda 55 adet bant elde edilmiş ve bunlardan sadece Myrcom10 primeri monomorfik bant vermiştir. Genotipler arasındaki benzerlik indeksi iPBS primerleri ile yapılan analizler sonucunda 0,59 ile 1,00, SSR primerleri ile yapılan analizler sonucunda 0,61 ile 1,00 arasında değiştiği gözlemlenmiştir. Benzerlik indekslerine bağlı olarak elde edilen dendrogramda genotiplerin coğrafi bölgelere göre gruplanmadığı ancak meyve rengine göre kısmen gruplandığı görülmüştür.