Bazı bakla (Vicia faba L.) genotiplerinin tarımsal ve biyokimyasal özellikler yönünden değerlendirilmesi ve seleksiyonu

Abstract

Bu çalışmada toplam 12 bakla genotipi kullanılmış olup, bunlardan 8 tanesi ICARDA tarafından geliştirilen düşük tanen içekli genotipler (FBIN-LT-2013), 2 tanesi tescilli çeşit (Icawhite, Elisar) ve 2 tanesi de yerel bakla çeşididir (Atlıdere ve Antalya yerel çeşidi). Denemede, parselde çıkan bitki sayısı; 19-63 adet, ilk çiçeklenme gün sayısı; 68-82 gün, % 50 çiçeklenme gün sayısı; 74-107 gün, olgunlaşma gün sayısı; 140-153 gün, bitki boyu; 44,50-105,50 cm, ilk bakla yüksekliği; 10,50-50,50 cm, dal sayısı; 1-6,25 adet, bitkideki bakla sayısı; 3,50-15,25 adet, fide, % 50 çiçeklenme ve bakla bağlama dönemlerinde olmak üzere toplam klorofil içeriği (SPAD); 42,25-53,13 (fide), 36,79-49,27 (% 50 çiçeklenme), 38,32-50,23 (bakla bağlama), biyolojik verim (kg/da); 31,30-388,80 kg, dane verimi (kg/da); 26,10-164,90 kg, 100-dane ağırlığı; 62,25-97 g, bakla uzunluğu; 77,50-118,75 mm, bakla eni; 10-18,75 mm, bakladaki dane sayısı; 2,50-4.25 adet ve hasat indeksi; % 25,81- % 62,13 olarak belirlenmiştir. İlk çiçeklenme gün sayısı, ilk bakla yüksekliği, dal sayısı, 100-dane ağırlığı ve bakla uzunluğu ölçümlerinde istatistiki olarak önemli farklar belirlenmiştir. FLIP08-019FB, Atlıdere ve FLIP08-015FB genotiplerinin yüksek dane verimi ve erkencilik yönleriyle ileride yapılacak olan çalışmalarda kullanılabileceği öngörülmektedir. Ayrıca düşük tanen içerikli FLIP08-015FB genotipi diğer genotiplerden ve kontrollerden daha yüksek verime sahip genotip olmuştur. Bu genotip yeni çeşit adayı olarak belirlenmiştir. Genotiplerin protein, toplam ve serbest amino asit içeriklerinin belirlenmesi amacıyla yapılan biyokimyasal analiz sonuçlarına göre, genotiplerin protein miktarları % 22,58 (FLIP03-005FB) ile % 31,50 (Elisar) arasında değişkenlik göstermiştir. FLIP08-016FB genotipi aspartik asit, sistin, izölösin+lösin, lisin, fenilalanin, serin ve valin içerikleri bakımından en yüksek değere sahip genotiptir. Belirlenen genotiplerin ilerdeki ıslah çalışmalarında kullanılabileceği düşünülmektedir.